Quantcast
Channel: Information – Mi(sual)
Viewing all 113 articles
Browse latest View live

Motor mechanic-te la ngei tur, motor neitu tan erawh lawmawm!

$
0
0

Motor kan han nei ve a, a upa ve dawn ṭan tihah “check engine” light a rawn eng phat mai hi chuan ngaihtuahna a tibuai ve thei ṭhin viau mai. Motor khawl engemaw ber fuh lo siamṭhat ngai a awm tih chu a chiang reng mai. Workshop lam han panpui ila, tunlai chhuak motor phei chu khawl hmang lovin han endik mai a harsa em em mai lehnghal si a. Chutah chuan mechanic-te khan endik manah ngawt pawh tam tak tak min chawi tir thei a, thlak ngai chauh an thlak em tih lah mi tam zawkin kan hre awm bawk si hek lo.

Chutiang a mechanic-te thuhnuai a awm lova, keimahniin kan chawi zat tur awm ang leh englai chiah nge felhlel emaw chhia emaw kan hriat theihna atan Tim Kelly hote chuan an company, Zobie an tih aṭang chuan khawl tetakte mai an duang chhuak ta a ni. He nawalh bawm tiat lek thil ṭha tak mai hi an mahni company subscriber-te tan an pe chhuak phawt dawn a nih hmel. Mizoram tan hian engtin emaw neih theih dante awm sela ka ti hle mai.

Khawl tetakte chu dashboard hnuaiah dah tur niin, smartphone hmang a khawih vel tur a ni a, Mizo ten ‘simple English’ kan tih :P ‘plain English’ in enge chhia, englai nge enfiah ngai emaw, thlak ngai emaw a rawn sawi bakah, senso zat tur vel thlengin a sawi thei dawn a ni (senso zat hi chu US chauh a nih duh hmel…ka rinthu!)

“With cars, there’s still been a great level of opacity, or lack of transparency. It’s still a black box to most of us. We can tell you not only the code that came up, but what it means in plain English,” tiin an vice president leh product management a mi Navin Ganeshan chuan a sawi a ni.

Chhiar belh duh tan:
http://www.wtop.com/256/3528149/Taking-mystery-anxiety-out-of-check-engine-light


Van thengreng aṭangin Pathian thu!

$
0
0

Krismas urlawk zan, December ni 24, 1968 khan Apollo 8 hmangin Frank Borman, Bill Anders leh Lovell te chuan thla (moon) vawi 10 a hel kual a. Chutih lai a khawvel an han thlir chuan Pathianin khawvel a siam mawi zia an hmu chiang hle awm e. A vawi 10 an helnaah chuan Genesis bung 1: 1-10 chu an chhiar ta a ni. Tunkum hi a kum 45 na a ni ta der mai.

BUANNEL RAM DAIAH VA TUAN ILA

$
0
0

Mizo pi leh pute chuan, “Sa hi Buannel-ah an piang a, Chawngtinleri’n a siam a ni,” tih thute an sawi thin. Chuvangin Buannel hian hman atanga vawiin thlengin mizote ngaihtuahna thinlung a luah ve tlat a ni. A la hmu lo ten hmuh an chak a, a hmu tawh te erawh chuan a mawizia leh a nawmzia chu hahipin an sawi thin. Tin, he hmun mawi leh nuam danglam tak, chanchin ngah zet mai hi a hmu tawh inchhir tawh reng reng an awm lo ve.

Buannel hi Myanmar (Burma) ram Hmunluah atanga chhim chhak dep, Hmunluah khawlu tlang liam, mel sarih vela hla, Luangdam lui bul lawka awm a ni. Buannel hi chhuah lam leh tlak lam dawng tha tak a ni a, a tlang inkhawh cham durh mai te chu an mawi em em a ni. Rih Dil awmna Rihkhawdar atang hian Motor keng lo tan pawh Bike a hire theih a, inphurhtir man hi pakhatah Burma pawisain Kyat (Chiat tia lam tur) 8000/- zel a ni. Khawmawi tlanpelin, Lianhna khawthar leh khawhlui tlanpel leh zelin, Chawhte thlen hnuah Hmunluah a thleng a. Hmunluah thleng chauh hi Motor-in a thleng thei rih a ni. Hmunluah atang hi chuan ke-a fehkawng tum ang tiat velah kal a ngai tawh a, kein a thlen theih tawh a ni.

Buannel-ah hian a nu tlang leh a pa tlang an awm a, chung tlang cham durh mai te chu an mawi em em a ni. Tin, a nu tlang leh a pa tlang inkarah chuan phai ruam zau tak a awm a, phai lo atan a itawm hle. Tin, a nu leh a pa inrina phaizawla lui luang hi ngil taka luang lovin a luang kawi nghiat mai a, hetianga lui te a zik zaka a han luang kawi ngiai mai hi a makin a mawi dangdai hle a ni. Chumai ni lovin a nu tlanga lui te luang pawh hi a kawi nghiat tho a ni. Hetianga Buannela lui te pahnih luang kawi nghiat maia an luang hi thil mak tak leh sawi hlawh tak chu a tling a ni.

Tin, Buannela a nu tlang leh a pa tlang dung inkhawh zur mai te chu a rai nuam hle a. Hmun thenkhat laiah chuan tlang dung sahmul thenna takah hian phul mawi tak leh ngaw dur pui, hring nghulh mai chu mawi leh mak danglam takin a inri zur mai a; an inrina laia chhawkhlei kung a intlar zui mai chuan a tlang mawina chu a belhchhah lehzual a ni. A phul phai tual hlo hnimte chu a hring nghulh mai a, a thianghlim em em mai a. Han thuin han mu vel mahila thutphah tha tak leh awngphah tha tak an tling a, thawmhnaw pawh a bal chuang lo.

A pa tlang lama tlang sang lai ber, Chawngtinleri puantahna tlang an tih phei chu a mawi leh zual a ni. Tlang dung sahmul then lai phul leh ngawpui inrina laiah chuan Chhawkhlei kung leh raw te chi, mi thenkhatten Thothek an tih thin, mihring aia sang deuh chauh a inthuahthipa an han ding tlar zur mai chu Khuanu’n mawi tur renga a duan a ni ang e tih loh theih a ni lo a ni. A pa tlang lam lui mawng lama tlang phul mawi tak lui hnar lam epah chuan tlang pawng mawi tak, lung chhawrdawh mawi zet mai, Adama thlan an tih chu a awm a, a tlang mawina fanga kal te chawlhhahdam nana hmun nuam tak a tling a ni.

Buannelah hian sabual hmun leh puk thuk tak takte a awm bawk a; chumai a la ni lo, a tlang mawina tizualtu leh cheimawitu Bingbi, mi thenkhatten Buannel Par an tih leh ngawpui thingzarah chuan hmun danga awm ngai lo Chhawkhlei par var a awm bawk a; chhawkhlei par var hi Chawngduma sai ngho leh Bawltehamtai te anga thing nunna ringa awm chi a ni. Chhawkhlei par var hi a par sen chi aia a danglamna chu a par rim hi a tui em em a, a zung hi tanakha ai hian hmai hnawihah a tha zawk a ni. A zung rual takin an tan bung a, lungtatah tui nen an nawt a, hmaiah an hnawih mai thin a ni. Hmai vun a tinovin a tinung sarh mai a ni. Damdawiah a that avangin miten an la nasa a, a tlem phah a ni an ti.

Buannel hi upaten ram tha sawi nana chun mittlai an tih ang maia mit titlai thama mawi leh nalh a ni. Ram reh ruih mai a ni a, nungcha chai thawm han ri chiah chiahte chuan lung a tileng thei hle. Hmangaih lungduhte nen hlim tak maia a tlang mawina nena inenbel chunga se se thudi tiamdun nan chuan duhthusam a tling a ni. Tin, a nu lam tlang pang a pa lam epah hian tuma chin ni lo purun phek/Purun pheng an tlim hmur mai a. A tlawhtute pawh hian mak an tiin chawhmehah an hmang ve fo a ni awm e. A ram boruak hi a zo vah mai a, thing hmun chinah chuan Sarzuk te chi te pawh a awm ve a ni.

Buannel hi tlang thengthaw nuam tak, a phul mawi tak chu ngawpuiin a hualpup mai ram a ni a. Hetiang hmunah hi chuan Ni leh Thla pawh a eng mawi duh bik a ni. Chuvangin phul hnim chunga zan daifim tla thla chhun en ser ser kara thla eng lawm chhawlhnawm nungcha chiarnghian leh Khuangbaite pawhin biahthudi inhlan vein an mawi a ni. Chi thlah tura Pathian siam an ni ve si a.

He hmunah hian mi tupawh inhmangaihna vawrtawp pawh lo hmang se an demawm chuang lo ve. Hmun mawi nuam, fianrial leh biru lai apiangah in ittawn hmangaihna chu a inpuang chhuak duh thin miau si a. “Ka enchimlohte, ka hmangaih chein i va han tha zim ziam tak em,” tiin lo innul dun pawh nise a mawh love. Kei ngei pawh hian Khuangchawi Chhawrthla eng hnuaia Luite kawi phul Chhawkhlei par kepchhingchheng hnuaia thlifim dawng chunga se se thudi hlan nan chuan a mawi ngei e,’ ka ti ve tho a ni. Buannel mawina fangdun tura enchimlohte nena hnaizo sa lova kiu kawn inbat chunga dar insi rial rial a han lendun chu a nuam ngawt ang le. Hahchhawl dawi ang min tur tawk chauhvin zo thli vawt, Chhemdam thlifim lah chu a thaw heuh heuh mai si nen, hei ngei hi Vanram tlafual Lei Eden tih mai chu awl tak a ni! Tunlai phei hi chuan zaithiam tak tak te’n Music Video siamna hmun atan an hmang a, kal lam leh hawng lam pawh an insul ve ta zut zut mai!

Mizo literature-a mithiam thenkhatte’n Buannel hrilhfiahna atan-a,“Ram tha tak, Ramngaw, Sa tamna, adt.” an han tingawt hi chu a dik lova, mizo pi pute ngaihdan leh thuvawn suasamna hlauhawm tak a ni zawk. Mita hmuh theih leh belh theih a awm miau avangin ram tha zawng zawng sawi nana “Buannel” tih tawngkam hman hi a rem lo a, thangthar zelte bumna leh kan cultural heritage suasamna tur chak tak a ni zawk. Ram tha leh sa tamna hi Buannel kan tih dawn te chuan Discovey Channel leh National Geographic-a ramsa tam tak awmna kan hmuh Amazon ramngaw te, Australia rama sa tamna te hi “Buannel” tih vek a ngai dawn a, chu lah chu kan rilrem zawng a ni thei kher lovang. Sa tamna leh ramngaw tha tawh phawt chu, “Tuk loh ram” tih mai hi a tawk viau a ni. Thangtharte chuan Buannel hi a takin a awm a, ramngaw tha satliah sawina tawngkam a ni lo tih hi i hre hram hram ang u.

“Buannel ram daiah va tuan i,
Chhuihthangvala hmingthan nan;
Chengrangpui lungleng a au ve,
Damsa hraileng awite tlan dial dial.”

- Rokunga

www.getaheadofthegames.com/best-armor-games

getaheadofthegames.com/best-cooking-games

December 2013, Mizo(ram) Diary

$
0
0

1st. Sunday: Bible Sunday a ni a, Bible Society of India (BSI) zawmtu Kohhran hrang hrangten hemi pual hian programme an hmang. Presbyterian Kohhran chuan thupui pahnih a siam a, Kohhran thenkhat tumhnih programme siam theite tan ruahman a ni. Inkhawm tum khat hmangte tan a eng zawk zawk emaw, a pahnih a kaihkawpin emaw hman theih a ni bawk. Kumin Bible Sunday thupui te chu -
Bible – Krista hnena min hruaitu (Johana 5:39; 17:17) leh Bible – Rinna leh thiltiha thuneitu (Thufingte 30:6; Hebrai 4:12) a ni.

2nd. Monday: Mizoram State Tobacco Control Society (MSTCS) chuan I & PR Conference Hall-ah The Cigarettes & Other Tobacco Products Act, 2003 hnuaia Section 4 zawm dan (a that leh that loh) zirchianna an neih atanga an thil hmuhchhuahte tarlanna hun an buatsaih. He hun hi Dr. Lalbiakkima, Director, Hospital & Medical Education chuan kaihruaiin Dr. Jane Ralte, State Nodal Officer chuan tun tumah an zirchhiana atang zuk leh hmuam chungchangah, Section 4 kaihhnawihte District hrang hrang in an zawm that dan leh thil hrang hrang an hmuhchhuahte a tarlang a ni.

3rd. Tuesday: Rualbanlote ni, International Day of Persons with Disabilities a ni a, he ni pual hian Social Welfare, SSA, SCERT, Health Services, Hospital & Medical Education department leh NIOH, Aizawl-te chuan Vanapa Hall-ah inkhawm an buatsaih a; rualbanlo chhuanawm zualte chawimawina hlan an ni. International Day of Persons with Disabilities hmannaah hian rualbanlo ṭhahnem tak an tel a, rualbanlote’n an thiamthil chi hrang hrang an entir bakah, taksaa rualbanlo chunga hlawhtlinna duhawm tak neitu mi 30 hnenah chawimawina hlan a ni. Rualbanlote Ni hi Serchhip-ah pawh Serchhip DC, SSA leh Shalom Spastic Society-te huaihawtin Serchhip DC bangla-ah hman a ni bawk. Social Welfare department chuan mi 7,894 hnenah rualbanlo certificate a pe chhuak tawh a; chungte chu ruh lam harsatna nei mi 2,360, rilru lam harsatna nei mi 1,874, mit lam harsatna nei mi 1,436, beng lam harsatna nei mi 1,996 leh thil danga harsatna nei mi 228 an ni.

4th. Wednesday: Chhiatrupna thlen thulha chêt lak dan ruahmanna bu, ‘State Disaster Management Plan’ leh Aizawl district chhunga hmun him leh him lote leh, hmun him loa ngaihte derthâwn dan zirchianna map bu, ‘Hazard Risk & Vulnerability Analysis of Aizawl District’ tihte chu nimin khan DM&R secretary, PC Lallawmsanga’n a tlangzarh. State Disaster Management Plan leh Hazard Risk & Vulnerability Analysis of Aizawl District bute hi Mizoram Remote Sensing Application Centre (MIRSAC) buatsaih a ni a; tlangzarhnaah hian MIRSAC project director, RK Lallianthanga’n lehkhabu chhunga thil pawimawh zualte a tarlang a ni. Tun dinhmunah Mizoramah police battalion hrang hranga mi State Disaster Response Force volunteer 425 an awm a, sorkar kum kal mek chhungin mi 120 dang training tir leh tura ruahman a ni.

5th. Thursday: UPC (Mizoram) inkhawmpui lian ber, General Assembly vawi 19-na chu Zonuama Mizoram UPC Assembly Centre-ah ṭan a ni a, rorel palai mi 700 chuang an tel a, Inkhawmpui hi Pathianni zanah a ṭiak ang. Mizoram UPC Assembly rorel hi executive chairman, Upa Lalthlamuana Hnamte-in a kaihruai a; kum 2014 budget atan Rs. 8,93,69,800/- an pawm a, pastor bial thar – Thenzawl bial leh Tripura-a Darchawi bial siam thar an rel bawk. Mizoram UPC-ah hian member 55,297 an awm a, district 13-ah pastor bial 71 an awm a ni.

6th. Friday: ‘Armed Forces Flag Day’ a ni a, indona-a thi nupui fanaute leh hliam tuar, ramtuileilo-a awm te, sipai bang leh an nupui hmeithai harsa te tanpui nan Aizawlah sticker leh flag zuarin tanpuina khawn a ni a, sorkar thu chhuah tarlan danin, flag zura tanpuina sum tur hmuh zat chu Rs. 50,815/- a a ni, mi tlawmngai tanpuina petu zawng zawng te chungah Sainik Welfare and Resettlement Department chuan lawmthu a sawi a ni.

7th. Saturday: Lungleia ni tin chanchinbu Lamtluang editor, K.Lalrochana (36) s/o K.Biakchungnunga, Chanmari, Lunglei chu Faith Hospital-ah lung ná avangin a thi

8th. Sunday: Synod Inkhawmpui vawi 90-na Dec. 3 atanga Ramhlun North Kohhran Biak Ina neih chu Moderator kal chhuak Rev. Lalramliana Pachuau in Valedictory Sermon a sawi hnu in a tiak ta. Synod Inkhawmpui hi kum 2010 atang khan Bial-in an thleng tan a, kum 2010 – ah Dawrpui Bialin Zarkawt Kohhranah thlengin kum 2011 khan Khatla Bialin Khatla Kohhranah an thleng a, kum 2012 khan Chanmari Bialin Chanmari Kohhranah an thleng leh a, kumin (2013) hian Ramhlun North Bialin Ramhlun North Kohhranah an thleng a ni. Kum 2014 chhunga Synod Moderator turin Rev. Lalrinmawia ruat a ni. Tun Synod-ah hian Pro. Pastor 19 lak an ni a, heng zingah hian Synod Pastoral hnuaia thawk tur 15, Synod Mission Board hnuaia thawk tur 3 leh Manipur Area-a thawk tur 1 lak an ni. Kum 2014-a Minister pension tur 1 leh 2015-a Pastor pension tur 3 report a ni. Pastor-te zingah D.Th. zir tur 4, M.Th. zir tur 8 leh D.Min. zir tur 1 phalsak an ni bawk.

9th. Monday: Mizoram Assembly pasarihna atana inthlana vote tlate chu district tinah chhiar a ni a; INC-in seat 33 lain, kum 2008 inthlan aiin seat pakhatin an la tam a; MNF, MPC leh MDF-te thawkho, Mizoram Democratic Alliance (MDA)-in seat 6 an la a; party dang leh independent candidate-te’n seat lak an nei lo thung.Hetih lai hian, Lawngtlai East biala Ṭialdawngilung polling station-a EVM chu a chhiat avangin Election Commission of India thu angin vote thlak ṭhat tur a ni thung. He biala vote chhiar tawh chinah INC candidate H Zothangliana’n vote 7993, Vanupa Zathang (MNF)-in 7910, F Sangdawna (ZNP)-in 642 leh NOTA-in vote 85 na hmu tawh a ni. Sorkar lai, INC hian MLA ni lai tun ṭum inthlana tling zo ta lo mi panga an nei a; MNF-in kum 2008-a an seat lak an hloh vek thung. Mahse, mi thar 5 an tling thar a ni. MPC paw’n MLA an neih laite chan vek mahse MNF nena an thawhhona, MDA angin Aizawl North-II-ah an la thung. Kum 2008 inthlana MLA pahnih nei, ZNP-in seat lak an nei lo bawk. Inhnehna sang ber chu Tuichawng bialah niin, INC candidate Buddha Dhan Chakma chuan amah hnaih bertu MDA candidate Rashik Mohan Chakma chu vote 8,726-in a hneh a; inhnehna tlem ber chu Tuikum bialah niin, MDA candidate Lalrinawma’n amah hnaih bertu INC candidate K Lianzuala chu vote 14-in a hneh a ni. Tun ṭum inthlanah hian MPCC president Lal Thanhawla tih loh, party dang president-te – Zoramthanga, Lalduhoma leh Lalhmangaiha Sailo te chu an tla vek a; MLA la ni ngai lo tling thar mi 10 an awm thung.

10th. Tuesday: Mizoram Higher Secondary School Games vawi 12-na chu Lammualah ṭan a ni a, Education secretary, K.Lalnghinglova’n a hawng. Higher Games hawnna inkhawm hi School Education director, P.Lalchhunga’n a kaihruai a; Education secretary chuan zirlai kalkhawmte fuihin, “Infiamna khawvelah Mizoram tihmingṭhatu in nih theih ngei ka beisei,” a ti a, rilru thianghlim pu a, huaisen taka inelna turin a chah. Mizoram Higher Secondary Games hi kum 1999 aṭangin neih ṭan a ni a, tun ṭumah hian sikul 27 aṭangin zirlai 1,391 an tel a, chung zinga zirlai 432 chu Aizawl pawn lam an ni. Infiamna chi hrang pariatah an inel ang a, December 13-ah zawh a ni ang.

11th. Wednesday: Lawngtlai East constituency huam chhunga Ṭialdawngilungah chuan EVM a chhiat avangin nimin khan inthlan ṭhat a ni a, voter nei mi 257 zinga mi 207 in vote an thlak. Vote tlate hi vawiin zing dar 8 aṭangin Lawngtlai DC office-ah chhiar a ni ang. Lawngtlai East constituency-ah hian vote chhiar tawh chinah INC candidate, H.Zothangliana chuan vote 7993 hmuin, amah hnaih bertu MDA candidate, Vanupa Zathang aiin vote 83 in a hmu tam zawk a ni.

12th. Thursday: Lawngtlai East-a polling station no. 30-na, Ṭialdawngilung polling station-a vote tlate chu chhiar a ni a; he bialah hian INC candidate, H.Zothangliana chuan amah hnaih bertu MDA candidate Vanupa Zathang chu vote 273-in a hneh. Ṭialdawngilungah hian vote 207 tlain, INC candidate H Zothangliana’n vote 198, a hmu a, MDA candidate Vanupa Zathang-in vote pariat hmuin, NOTA-ah vote pakhat a tla bawk. Heti hian Lawngtlai East bial pumpuiah H Zothangliana’n vote 8,191 a hmu a, Vanupa Zathang-in vote 7,918 leh ZNP candidate F.Sangdawna’n vote 641 an hmu bawk. INC candidate thlan tlin a nih leh tak avang hian INC chuan Mizoram Assembly seat 40-ah seat 34 an nei ta a ni.

13th. Friday: Chief Minister Lal Thanhawla chuan Vanapa Hall-ah Sericulture department buatsaih, North East Textile Promotion Scheme leh Workshop on Implementation of Catalytic Development Programme under 12th Plan in Mizoram tihte a hawng. CM chuan, sorkar hnathawkte muangchàn vangin Mizoramin central fund a hmuh loh phah ṭhin thu a sawi. NE Textile Promotion Scheme hawnna inkhawmah hian Moncy Isaac, dy.secretary (tech), Central Silk Board-in scheme chungchang a sawifiah a ni.

14th. Saturday: Chief Minister leh Council of Ministers lak luhna inkhawm ‘Swearing-in-Ceremony’ chu urhsun takin Circular Lawn, Raj Bhawan-ah neih a ni a, Mizoram Larsap Pu Vakkom Purushothaman chuan Chief Minister leh Council of Ministers te hi riawmna thu ‘Oath of Office & Secrecy’ tiam tirin a la lut a ni. A hmasa berin Pu Lal Thanhawla chu Larsap chuan rinawmna thu ‘Oath of Office & Secrecy’ tiam tirin Chief Minister atan a la lut a. Hemi hnu hian Cabinet Ministers atan Pu R Lalzirliana; Pu R Romawia; Pu Lalsawta; Pu H Rohluna; Pu Zodintluanga; Pu PC Lalthanliana leh Pu John Rotluangliana te chu a mal mal in ‘Oath of Office & Secrecy’ Larsap in a tiam tir hnuin lakluh an ni. Hemi dawtah hian Ministers of State atan Pu Lal Thanzara; Pu Lalrinmawia Ralte; Pu C.Ngunlianchunga leh Dr. B D Chakma te chu a mal mal in rinawmna thu ‘Oath of Office & Secrecy’ Larsap in a tiam tir hnuin lakluh an ni. Swearing-in-Ceremony-ah hian ex-Chief Minister Pu Zoramthanga; Pu C L Ruala, Lok Sabha MP; AICC Member Pu Eduardo Falerio; Assam Health Minister Pu Hemanta Biswa Sarma; Minister lo ni tawh engemaw zat; Mizoram Legislative Assembly 7-naah MLA te leh ex-MLA engemaw zat leh Mizoram Sawrkar leh Mizorama Central Sawrkar hotu te an tel a ni.

15th. Sunday: Sunday School exam ni a ni a; Sunday School zirlai tam zawkin exam hi an bei a ni. Junior Department chin hnuai lam ten ka a chhangin exam hi beih thin a ni a; kumin atang hian Junior Department chu ziakin an bei ve tan a ni.

16th. Monday: Ni thum awh Mizoram Legislative Assembly pasarihna chu a vawi khatna atan Assembly House-ah protem speaker, R.Lalrinawma kaihhruaiin an ṭhukhawm a, MLA atana thlan tharte rinawmna thu tiamtira lak luh an ni. Assembly speaker tur thlan nghal a ni a, chuhtu awmchhun, Hiphei, Palak bialtu MLA thlan a ni. Assembly Session-ah hian protem speaker, R.Lalrinawma chuan House member atan House leader, Lal Thanhawla a la lut hmasa ber a, chumi hnuah constituency number indawtin MLA-te chu lak luh an ni. Speaker Hiphei chuan, huana pangpar mawi tak pawh a hungtu a ṭhat loh chuan an him lo tih sawiin, “Kan ram leh hnam himna chu Pathian leh he House chhungah hian a innghat a ni. Ram leh hnam humhim tur hian dan kan neih ṭhat a pawimawh a, chumi tur chuan he House chhungah hian dan kan siam dawn a ni,” a ti. House leader, Lal Thanhawla leh Opposition group leader, Vanlalzawma ten Speaker thar Pu Hiphei an rintawk thu an sawi bawk. Hemi hnu hian session tihtawp a ni. Assembly speaker thar Hiphei hi kum 1972-ah Tuipang bial aṭangin MLA atan thlan tlin a ni a, deputy speaker-ah dah a ni. Chumi hnuah UT sorkar hnuaiah Tuipang bial aṭang vêkin ṭum li MLA atan thlan tlin leh a ni. Mizoram state a nih hnua inthlanpui hmasa ber, kum 1987-ah Tuipang bial aṭangin MLA atan thlan tlin a ni leh a, kum 1989-90 chhung speaker hna a chelh. Kum 1990-96 leh 1996-2002 chhung Rajya Sabha MP a ni bawk.

17th. Tuesday: MNF president, Zoramthanga chuan Mizo Hnam Runa MNF office bearers meeting-ah Assembly inthlanah MNF-in hnehna a chan loh avangin, president a nih anga a mawhphurhnaa ngaiin president aṭanga bànna a thehlut a; a banna lehkha chu OB meeting-in an sawiho hnuah, inthlana an chak lohna chu mimal tu emaw vang ni loin, an zavaia an chak lohnaah an pawm tih sawiin, ” ‘Pu Rama’n pa ber chan chang a, mawhphurhna la a, huaisen taka bànna a thehlut hi zahawm’ kan ti a. Pu Zoramthanga leadership hi lungrual takin kan pawm a, a bànna thehluh hi kan pawm lo a, kan president ni zui zel se kan ti,” tiin MNF thuchhuah chuan a tarlang. MNF OB meeting hi sr. vice president, Tawnluia’n a kaihruai a, member 94 an tel. MNF OB meeting chuan, MNF unit, group leh block-te term a tawp tawh hlawm avangin, a rang thei ang bera inthlan tharna buatsaih ni se, an ti a; MNF gen.hqrs. inthlan chungchang chu president hoa ngaihtuah atan an dah thung.

18th. Wednesday: Economics & Statistics department chuan I&PR auditorium-ah Registration of Births & Deaths annual training an buatsaih. Training hawngtu Economics & Statistics director, Saihlira chuan tualchhung a piang leh thi chhinchhiahtute chuan Mizoram dinhmun pholangtu pawimawh tak an ni tih an hriat a pawimawh thu sawiin, hemi lam buaipuitute chu piang leh thi an ziahluhah leh certificate pekchhuah danah fimkhur tak leh uluk taka ti turin a chah a ni. Training-ah hian Mizoram hmun hrang hranga registrar (birth & death) te an kalkhawm a, Directorate of Economics & Statistics, RBD Wing a deputy director leh research officer-te’n training an pe a ni.

19th. Thursday: Mizoram Secretariat Service Association (MSSA) chuan ATI Auditorium-ah general conference an hmang a; an hun hmanpuitu, Health minister Lal Thanzara chuan, mahni hna thawk ṭha peih lo chu mipui leh a chhawrtu zah lohna a nih thu a sawi. MSSA conference-ah hian chawhnu lamah rorel leh hruaitu thar thlanna hun hman a ni a, hruaitu thar atan mi 10 an thlang chhuak a ni.

20th. Friday: Chief minister, Lal Thanhawla chuan New Delhi-ah prime minister, Dr Manmohan Singh leh UPA chairperson, Sonia Gandhi-te a hmu a; Mizoramin sum lama harsatna a neihte a sawipui. Lal Thanhawla chuan prime minister hi Mizoram sorkarin non-plan hnuaia sum harsatna a neihte sutkiansak turin a ngen a; prime minister chuan, ram pum sum harsatna hre reng chungin Mizoram sum harsatna chu chingfel tura theihtawp a chhuah tur thu a hrilh niin sorkar thuchhuah chuan a tarlang. Chief minister hian Sonia Gandhi hnenah pawh Mizoram sum harsatna sutkian sak turin a ngen a; Sonia Gandhi chuan, Mizoramin sum lama harsatna a neihte chu enpui a, sutkian dan tur ngaihtuahpui a tum thu hrilhin, Finance minister pawh a biakrâwn tur thu a hrilh a ni. Sonia Gandhi hian Lal Thanhawla chu Congress party-in state dang inthlanah hnehna an chan theih loh laia sorkar siam theia chakna a chang chu a lawmpui thu a hrilh a; sorkar chak leh ṭha, langtlang sorkar kalpui zel turin duhsakna a hlan a ni.

21st. Saturday: Mizoram chhim lam a tuialhthei laihchhuah tur endik leh hmala tur a sorkarin contract a lo pek tawh Reliance Natural Resources Ltd chuan hmalakna engmah an la neih loh avangin Director General of Hydro and Carbon, Ministry of Petroleum and Mineral Resources chuan RIL te hi an contract an tih tawp sak.

22nd. Sunday: Phai lam atanga power kan hmuh tlem lai berin 45.5 MW kan hmu a, kan hmuh tam lai berin 71.99 MW kan hmu a thung. Tualchhunga siam chhuah 7.7 MW nen kan hman zawng zawng 79.69 MW a ni a. Transformer load shedding bak load shedding pangngai siam a ni lova, line chhia report a awm lo bawk.

23rd. Monday: Union Public Service Commission (UPSC) Chairman Prof. D.P.Agrawal chuan Chief Minister Pu Lal Thanhawla chu a chenna bungalow-ah a hmuin Mizoram chu mawi atih thu te Pu Hawla hi a hrilh a. Chief Minister chuan UPSC kaltlanga central service-ah Mizo kam tam thin thu leh tunah chuan kan tlem tawh thu te sawiin, hemi ti tha tur hian sorkar ina a din, Youth Commission chuan Mizo thalai tam zawk central service-a an luh theih nan IAS coaching te a siam thu UPSC Chairman hi a hrilh a. Skill Development lam pawh sorkar-in chak taka a kalpui chungchang te a hrilh bawk a, Prof. D.P.Agrawal chuan hetiang lam hi a tuina zawng anih thu a sawi bawk a ni.

24th. Tuesday: Serchhip Bazar hnuai Venga awm, Malsawmtluangi (14) d/o Pi Biakhmingthangi chu a inawkhlum.

25th. Wednesday: K.Lalngena, Bawngkawn chu Krismass tuk a nih angin chhung inkhawmah hun hmang tu a ni a; a tawngtai laia a ‘ekhai’ thawt hnuah a ngawih tak reng avangin a chhungte ngaih thalo an han men meuh chuan biak theih a lo ni tawh lo. Damdawi in kalpui nghal ni mahse chhan theih a ni ta lo a ni. K.Lalngena hi 1st. July 1922 khan ah Bungzungah Rualvunga leh Chhingpuii te fa hmasa ber ni turin a lo pianga, nau pasarih zet a nei. A naupan tet atanga naupang thangduang leh hrisel tak a ni a; thian te zingah pawh a chak bik hle thin. 1942 ah Sawikungi nen inneiin Pathian malsawmna dawngin tu leh fa 80 zet an nei. Hmun hrang hranga an pem kual hnuin 2002 khan tuna an awmna Bawngkawnah hian an in bengbel ta a ni.

26th. Thursday: Aizawla Assam Rifles Quarter Guard kawt, Mahatma Gandhi-a lim dahna bul kawng kual laiah Jacob Lalnunthara (21) s/o C.Lalthanmawia Dinthar-I leh Zodinthari (14) d/o Zahmuaki Vaivakawn Zohnuai te chu Truck AS-19C/3768, Bipul Koch (32) s/o. BC Koch, Goalpara, Assam ami khalh chuan a chil hlum. Jacob Lalnunthara hian R15 Bike MZ-01/F-5863 khalhin Zodinthari hi a phur a, Treasury Square lam pana an tlanin Gandhi lim zawn kawng kual lai takah an hmaa Truck an tlan pel chu Truck hmaah tak an tlu palh ta a, Truck driver hian brake hman lovin an pahnih hian a chil ta ni a. Bike erawh mak takin a chhe lo hlauh. Truck driver bakah a chuang ve mi pahnih chu police ten an man nghal.

27th. Friday: Pu Lalbulliana s/o B.Pachhunga(L) Tuithumhnar chuan Presbyterian Kohhran ruaithehna hmunah zurui chung leh zurui dang khawmin buaina a siam a, kohhranhote thlabarin a siam. Pu Lalbulliana hian tuiso chhirbuain hliam tuar te pawh an awma. Bucket a petchhiaa, kohhranhote tawngkaa vauin a rikrap a, kohhran bungbel zawng zawng vuakchhiatah a vau bawk. Kohhran committee te hmusit takin hnam zawnga tawngkhumin a bei a, Pastor leh Pro.Pastor te pawh tawngkain na takin a bei bawk. Pu Lalbulliana hian Dt 30.12.2012(Pathianni) khan kohhran inkhawm laiin Biak In Compound ah Geletine Bomb a lo tipuak tawh bawk. Hetianga sakhuana tibawrhbang zawnga hunpui tibuai leh mipui tithlabar zawnga chetna hi Tuithumhnar Presbyterian Kohhran Committee chuan tha lo a ti takzet a, a lo chet tawh dante enin kohhran member a nihna hlihsak mai thaa hriain a hlihsak a, Bungtlang ‘S’ Police Station-ah FIR an thehlut nghal bawk.

28th. Saturday: Lallianzela (11) s/o Lalruatmawia Keitum VCP chu Tuichang N.Vanlaiphai kai thlang lawkah tuiah a tla hlum. Lallianzela hi a pa thing tuah tur lak naah kal ve in a pa’n hna a thawh lai hian a thiante nen tui an lo chen na lamah a chesual ta a ni.

29th. Sunday: Media lama kan miril Pu Khawvelthanga Joint Director, I & PR (Retd.) chu cancer natna anmahni chenna in Tlangnuamah a boral. Tlangnuam thlanmualah vuiliam nghal a ni.

30th. Monday: South Khawbunga thian rual ramvak zinga mi Pu Hranghleia Khawbung Dinthar chu Ramsa emaw tiin an zinga mi pakhat in a kap palh a,a hliam tuar lo in a boral. Pu Hranghleia hian a fate pa 3 a kalsan.

31st. Tuesday: C H Thankhuma (16) s/o. C.Lalkhumthanga, Kikawn, Bazar Veng, Lunglei chu veng dang mite nen Kikawn chhak Lungchhengaw a an insualbuaina lamah a boral. He insualbuainaa telte hi Police ten an man nghal.

2013 Mizoram

$
0
0

*Dam takin kumthar kan chuang kai a; mahse, reilo teah chanchin duhawm lo tak, drug overdose avanga thihna leh an thi chiah lo a nih pawhin buaipuiawm taka buainain min nang nghal. Heng thil lo hlen nachhan ber chu tunlaia khawchhak film kan tuipui em em Korean film nghawng niin a lang.

Ngona damdawi a ni a; khuh damdawi, lar tak, mitin pawn kan hre awm e, doctor prescribtion tel lo pawh a lei theih Syr. RESPIRA – D, leh zawlaidi an ruih pawlh vang a ni. He khuh damdawi hi awmna a tan te an chawh nasa a, khuh damdawi tha tak a ni. Respira – D hi damdawi chi hnih in pawlh a ni, a khuh damdawi a tak zawk chu DEXTROMETORPHAN HYDROBROMIDE a ni, a hman na tur a hman chuan damdawi tha tak a ni, a dang chu CHLORPHENERAMINE MALAETE a ni, hei chu anti-histaminic (allergy damdawi ang deuh) a ni.

Hmuh theihin a tirah a lang si lo a, mahse, a thawh chu a lo na ngang aniang. Hetia thalate lungphu chawla an thih teuh tak avang hian sorkar pawhin thuchhuah siamin naupang kum tlinglo leh school kal mek, uniform ha te tan khuh damdawi hralh a khap ta hial a ni.

Tunhnaiah hetiang harsatna nei hi mi tam tak an awm tak avangin doctor te pawhin uluk takin an zirchiang a, khuh damdawi leh zawllaidi te an lo tih pawlh thin avanga thleng a ni tlangpui.

Thil reng reng hian uchuak taka a awm tawh chuan side effect a awm thin tih hriat thar a tul khawp mai. Chuvangin, nu leh pate pawhin uluk taka kan fate kan enkawl a tul tawh hle awm e.

*Mizote Kut zinga ropui ber pawl Chapchar Kut hlim takin kan hmang a; a lawmawmin mit leh beng pawh a tlai khawp mai. Chapchar Kut hi kum dang ang lo deuhin Aizawlah ni hnih, district khawpui dangah ni khat theuh hman a ni.

Mizoram puma Chapchar Kût hmanna atan Rs. 2,714,700/- sên ral a ni a, Aizawla hmanna atan bik Rs. 20,14,700/- leh district dang pasarihah Rs. 7,00,000/- sên ral a ni. Kumina Aizawla Chapchar Kut hmanna atan hian Rs. 2,714,700/- sen ral a ni a; sumte chu head hrang hrang 26-ah sem ral a ni.

Aizawla Chapchar Kût hmanaa sum hmanna hlawm liante chu – hnam lâm entirna atan Rs. 5,10,000/-, traditional custome show atan Rs. 1,20,000/-, programme live telecast-a pek chhuah nan Rs. 1,00,000/-, sound system atan Rs. 3,00,000/-, stage siam nan Rs. 84,000/-, VIP leh official-te ei leh in atan Rs. 1,00,000/-, stage cheina leh seat remna atan Rs. 75,050/-, cultural dress atan Rs. 1,21,525/- hman a ni.

Mi thil chik mite chuan sum sanction atanga chhutin Aizawl bika hmanna vel kha thil ni theiloah an ngai. Thil reng reng kha to uchuak taka an lei hlawm a nih loh chuan a ngaihna a awmloh thu in an sawi hlawm. A ni taka, sound chung chang bik kha lo sawi ta ila; KTP leh YMA inkhawmpui lian chu Aizawl khaw pawnah ni thum/ni li hman a ni a; chhun leh zanah hman thin a ni bawk. Mahse, kut erawh hi chu ni hnih chhung, chu pawh chhunah chauh lehnghal hman a ni naa; thalai inkhawmpui naa hman aiin zu han hmang to zawk a mawle! Thil dang kha chu kan sawi seng loah ngai ta ila.

Hetih mek lai hian district danga mite hian kut hman hun chhung chu an hrethiam viau tho naa; sum thehchhuah Aizawl nena a intlhau lutuk erawh na an ti hlawm hle.
Sum hman hnem hrim hrim hi ka sawisel lo a, mahse, sum hmanna leh a sum kal ral zat a inmil loh erawh chuan kut tibawrhbangtu a ni thei. Kan kut hian tourist a hip luh phahna a nih dawn chuan tun aia tam pawh sum sen nise a hlawkin a rinawm a, mahse, sum hman leh a hmanna inmil se, sum hman tam tih ringawt a, a hmanna leh a sum hmannaa a inmil si loh chuan a a tha chuang miah lo a, mipui rilru tina tu mai mai a ni dawn a ni.

*Laipuitlang, PWD mual chhaklam Mechanical Division vel lei chu a min a, he leimin hian in 13 a ti chhia a. Mi 17 in nunna chanin mi paruk in hliam an tuar. A thlang kawngpui hi motor an hun thup thinna hmun a nih avangin two wheller tiamin motor 17 a ti chhe bawk.

Lei minna lai hi hmun himlo nia a lan avangin sorkar hotute lam paw’n chhiatna thlen tu nasa bera ngaih PWD building hi thiah turin order pawh tihfel vek a ni tawha. PWD EE ( W) leh SE ( W ) te chuan E-in-C chu CPWD manual anga he building thiat thei chu CE (Building) a nih thu November ni 20, 2012 khan an hriattir a, mahse E-in-C chuan an thurawn anga ti mai lovin, PWD kalphung lo neih tawh anga sorkar phalna an lak kual leh avangin hetiang chhiatna hi a thleng hman a ni.

Sorkar hotu lam chuan nawrna a nasa bawka he thila mawhphurtu bera ngaih Er. Vanlalduhsaka pawh an suspend nghe nghe a nih kha. Mi tamtak chuan sorkar inthlahdah vangah an puh a; thenkhat thung chuan PWD building kan puh bur mai hi ding lo pawh nise chhiatna hi a thlen tho an rin thu an sawi hlawm.

*Vaphai khaw daia Saikhumphaia bawka inkhawh foreigner ho an tam em avanga hnawksak tiin Vaphai khaw mipui te chuan a khaw nawtin an hal. An pawngpaw hal ngawtin an thinur tawngkhawng thiltih niin a lang lo a; vawi engemawzat sorkar lamah pawh an zualko tawh. Awmzia a neih theih loh avangin leh a aia tha zawk Vaphai lamin an hriat chuan miau loh avangin hetiang thil rapthlak tak hi a thleng ta a ni.

Nunau pawisawilo te an lainat awm hle a; mi pawi an sawi tih pawh inhrelo naupang ho an lainatawm zual. Tlawmngaia lo tanpui tum thahnem tak an awm a; an tuhrah seng nia ngaia tanpui tura thawkchhuak lo dang pawl an awm bawk.

Engpawhnise, he thil atang hian harh tlang ila, kan ram chhungah dan loa awm an awm em? Tam tak annih tawh phei chuan Vaphai ho anga chet a ngaih hun a thlen hma ngei hian ngaihtuahna I seng nawn teh ang u. Chakma an tam tawh a; kan ram rorelna sang berah pawh an thu ve ta vung mai. Dan ngaihna pawh kan hre tawh lo a nia; muanga kan thut lai hian kan ramah hnathawh tur tam tak a la awm si. Nakinah tia kan inthlahdah mai zawngin a la pawi dah ange.

*Thlipui na tak, a hming ‘mahasen’ an tih chuan Mizoram a nuai hrep dawn nia sawi a awm avangin nunaute an chiai nasa hle. He thlipui hi Bangladesh atanga lokalin Mizoram tan tlanga khawchhak lam pan zel tura ngaih a ni. An sawi dan tak phei chuan eng anga in nghet tha pawh nise a nuai fuh chuan a chhe vek dawna; chumi awmzia chu engmahin a dawl zo lo tihna a nih ber mai chu.

Hnathawka chhuak ho pawh an haw hmain inchhung bungrua vel pawh theih ang tawkin an ti fel hlawm. Thenkhat an in riah chhuah san an awm bawk.Tlema thlarau mi deuh ho thenkhat tawngtai na rah chhuah a ni mahna tlai lamah na vak loin minute hnih khat vel a thaw ve deuh tih loh chu na taka thawk loin min chhuahsan fel a; a lawmawm khawp mai.

*Mizoramin kum tin khel lo a kan tawrh thin leimin ram chhung hmun hrang hrangah a thleng nasa leh hle. Nunphung pawh khaihlak nasa tak a ni. A bik takin Zanlawn kawngah buaina a thleng nasa zual. He kawng hi national highway a nilo a; mahse, Sairang lam kawng a chhiat miau avangin motor lian ho pawh an kal lo theilo. Kawng a lo awngrawp tawh si, hetianga motor rit tak takin a’n rah takah chuan kawngin a tlin lo a; accident pawh an awm phah nual. Kawnpui leh a hmar lama sumo service ho pawhin an thulh phah fo reng a ni.

*Pu Lalremruata Zarkawt chuan a nupui Zohmangaihi chu rawng taka thatin Sihphir ram chhunga Aizawl khawpui bawlhhlawh paihna hmun Sakawrhmuituai tlang bulthuta dumping ground-ah a paih a; New Delhi-ah a zin san.

Pi Zohmangahi hi a bo tih report a awm tawh, chhungkhat laina ten theihtawp chhuahin an zawng a; an beidawn hnuah police ruaiin anni hian a nupui chin hriat loh a a awm lai laia a lo zin daih mai chu an ringhlel ta tlat mai. A rawn hawn dawnah Lengpui airport-ah lo changin an lo man nghal. Rei inthup thei lo in a inpuang ta.

New Delhi-ah zin a ngaih thu sawiin annu hian eng engemaw chhuanlam siamin a remchan loh thu a lo hrilh. Ani’n zin ngei a tum ruh si. Hetiang thil rapthlak tak hi a lo thleng ta a ni.

Hetianga a inpuan takah chuan ruang a paihna hmun chu police kaihhruaina hnuaiah a zan a zanin endik nghal a ni a; zan khaw thim zingah eng a tih theih loh avangin a tukah Sihphir khaw thalai sawm bawr vel chu ruang zawnnaa tanpui turin police lamin an sawm a; anni (Sihphir thalai) ho hmalaknain ruang chu hmuhchhuah a ni ta.

Hetih mek lai hian Lungdai khaw lam chu anmahni ram chhungah chhiat tawk an awm nia ngaiin kuang nen an rawn thawk chho ve bawk.

Tunhma deuh atang tawh khan Lungdai lam hian Sakawrhmuituai tlang leh a vel khi an khaw huam chhung ngei nia ngaiin Sihphir mipui te vawi duailo an lo tibuai tawh thin a; he thil hi Mizoram sorkar a boundary lam khawih tute tih dikloh avanga thil lo awm a ni. Hetah hian Lungdai khaw area anga tarlan a ni miau a; chuvangin, Lungdai lam hi pawngpaw dem ngawt chi anni chuang lo.

Tunah chhiatna rapthlak tak mai a lo thleng a; he hun hi Lungdai khaw mi[phepuite chuan Mizoram sorkar lakah helai bawr vel hi an ram chhung a nih zia tarlanna remchang tak nia an ngaih avangin mi chhiat na mah nise hetiang hian an rawn thawk chho ta mai a ni.

Lungdai ho a khaw nawtin an rawn thawk chho a nia; Sihphir lam sawm bawr vel chauh, chu pawh lungfing chin, rilru puitling pu rual an lo nih si avangin buaina a chhuak ta lo hlauh a ni. Sihphir khaw lam an in huikhawm ve meuh lahin police lam an lo inrawlh hman tawh bawk si. Buaina lian tham a thleng ta lo hlauh a ni.

Mizoramah chuan khawi khua pawh nise an khaw huam chhunga chhiat tawk an awm chuan kuang siam sakin ruang kan in tuamsak thin a ni. Hetiang bawk hian Sihphir khua pawh kuang nen an thawk chho a ni a; mahse, Lungdai lam kuang nen bawk an rawn thawhchhuah ve bawk si avangin Zarkawt lamin chalrem nan tiin anmahni kuang an chah chho ta ringawt mai a ni. Hetianga Zarkawt lamin an ti mai hi an demawm hranlo.

Sihphir khua hian an khaw hmar lam Silchar leh Bagha vel pawh nise, thih dan pangngai lo deuha thi an khaw kaltlang tur hi chu puanin an lo tuam ziah thin. Pi Zohmangaihi pawh hi an khaw kawnah pangpar leh puana tuam ngei tumin mimal leh tla32mngai pawl angin mi thahnem takin an lo hmuaka; mahse, ruang phurtu motor chu a tlan tlang tak daih avangin Zarkawt khawtlang lakah Sihphir khaw mipuite an lungawi lo hle. (Zarkawt lam miin he thuziak in lo chhiar a nih chuan inngaihtuah nawn leh rawh u)

Lungdai lamin tum tamtak Sihphir ram sah hek tumin hma an lak thin thu kan sawi tawh. Tuna an chet leh takah hian Sihphir thalaite an khaw chhunga sarthi pawh ruang an tuam theih loh phah tak avang hian an ngawi thei ta lo. An ram chin chinfel an phut a; an ram chin theu in thalai sang rual hnatlangin an thawk chhuaka; Sihphir ram chinah well come signboard an tar bawk. Mahse, hetianga an hnatlan dawn thu hi Lungdai lamin an lo hriatin force lam nen an rawn thawk chho ta mup mai. Sorkar beng a thlen phah tak hialah chuan Aizawl lam atang pawhin thahnem tak an thawk chho bawk. Ramri thlen hmaa police an din phui miau avangin Sihphir thalai in an su tlang lui a; a lehlam lehlam mi pawhin hliam tenau tuar an awm nual. Tichuan, tarlan tak angin dai chu theu in signboard chu an tar fel thei ta a ni.

*Chief Minister zahawm tak Pu Lal Thanhawla chuan a phai zinin Hindu ho ang maiin a chal a hnawihsenin bati te a chhi a; coconut a sawhkeh bawk tih kan hre theuh awm e. Zoram mipui in nasa takin kan dem a nih kha. Kan helh tih pawh a inhre ngei ang. Mahse, sim chu sawi loh, a hnawih sen leh ngata; mipui hriatah pastor-te paw’n an hnawihsen ve thu leh khualtha nih entirnaa Hindu ho in an ngaih a nih avangin a pawi tih loh thu in a la sawi zui.

A rinna kawngah Hindu a inlet ta hialah mi tam tak phei chuan an ngai hman. A rinna chungchangah chuan nia, Kristian sakhaw kalsana Hindu a a inleh mai chu a rinawm loh. Mahse, ram hruaitu lu ber a nia; ram mipuiin kan duh loh ang chuan awm loh mai awm a nih lai a ti nawn leh ngat mai hian mipui rilru a ti +/n. cwa hle. He thil duhloh zia entirnan MNF party chuan kawngzawh runpui an buatsaih hial a ni.

*A tum rukna atan LPS comedian search chu tluang taka neih a ni leh taa; he hunah hian Lalnunsanga, Kanan veng, Aizawl chu thiam bera thlan a niin a ni hian trophy leh prize money bakah Rodeo scooty, Samsung 3:16 plan solution aṭangin flat TV, RC Enterprise Whirlpool aṭangin Washing machine, LG D3 Business Enterprise aṭangin exide inverter a dawn bawk bakah mi thilphal leh duhsaktute thilpek ṭhahnem tak a dawng bawk.
He huna Chief Organiser H.Rotluanga (Mapuia) a fakawm hle. A chhan chu hranghlui fiamthu thiam tak tak ho chu mipui hmuh theih turin min pho chhuah sak hlawm a. Thangthar deuh thenkhat phei chuan an kohchhuah tam zawk phei kha chu hriat pawh an hrelo hial awm e. A bengvarthlak takzet a ni.

Hetih mek lai hian tum danga an la tih ngai loh junior comedian serch pawh neih nghal a ni a; mi thahnem tak telin naupan luat avanga tawng fiah theilo bakah tawng duh bau lo te an awm. An nawiin nuih na tur a tam khawp mai. Mahse, an naupanna anga en ngawt chi loh tam tak an awm tho a; puitling ho ai mah khan an lawm awm zawk hial nia an lan chang pawh an awm. A pumpuiah Ruben Lalhruaitluanga, Bethlehem Veng chu pakhatna a niin Rs 30,000/-, trophy mawi tak leh mi thil phalte hnen atangin thilpek thahnem tak a dawng.

*Dawr kai kan nia; zing dar sarih velah pa pakhatin chi kg. nga ngawt mai min rawn dawr pek a nih kha. A lei hnem em avanga a chhan ka zawh nak chuan chi van tur thu a sawi ta mai. Awih lo dawn ila; a lo nih tak tak si chuan kan buai dawn si, kan liah khawp pawh nei loin kan inhralh zo chu a ni ta der mai. A rang a rangin wholesale dawrah kan la leh nghal. Duhsak zual te lo chu lei tir pawh kan phal lo.

Hemi hnu lawk atang hian chi zawng an in sulpel zut zut a; to uchuak taka lei pawh engemawzat an awm hman.

Mi thenkhat chuan Mizote kan over in thil reng reng mi’n an sawi chuan finfiah hmasa loin kan bawh nghal huam huam thin niin an sawi. A dik ang. Mahse, a dik leh dik loh kan fiah chhunga thil a lo pawi hman theih ve tho avangin bawh nghal mai hi a fuh na lai a awm ve tho.

Hetianga buaina hi a lo chhuah tanna nia lang chu Bihar ah tute emaw misualin ‘Chi’ Common Salt siamna factory India ram hmun engemawzat ami chu akang chhe vek a, thla tamtak chhung chi leitur a awm dawnlo tih thu an thehdarh vang leh Cyclone Phailin vang in chi siamna hmun chhe vek anga sawi a awm vang a ni ber.

Mahse, he thil hi chu kan Zoram chhungah chauh pawh a ni lo a; Bihar state mai baka kan thenawm state Assam-ah ngei pawh nasa takin buai hman a ni. Mahse, he kan buai ni la la hian heng thu hi thuthang diklo a ni tih hriatchhuah nghal a ni. Mahse, buaina a awm tawh avangin hun engemawchen chu kan khaihlak phah a ni.

*Mizoram Assembly inthlan kum a nia; inthlan hun tura ruat chungchangah kohhran hruaitute leh political party hruaitu thawk hote leh Mizoram chief electoral officer, Ashwani Kumar chungchangah nasa taka innghirngho na a thlen phah hial. He inthlanah hian candidate mi 142 an awm a; bial tinah candidate 3.55 awm ang anni. Harsatna neuh neuh engemawzat a awma; mahse, tha taka buaina chinfel a ni. A pumpuiah Assembly seat 40 zinga seat 34 latu Indian National Congress party chuan hnehna an chang. Anni hian kum 2008 inthlan aiin seat pahnihin an la tam a; MNF, MPC leh MDF-te thawkho, Mizoram Democratic Alliance (MDA)-in seat 6 an la a; party dang leh independent candidate-te’n seat lak an nei lo thung.

Tun tum inthlanah hian kum danga la tih ngai loh, thlan tur hrelo ho in vote an thlak ve tho theihna dan None of The Above chu hman a niin hetah hian vote engemawzat a tla nghe nghe.Voter-verified paper audit trail (VVPAT) hman a ni bawk. VVPAT system hmang hian EVM-a vote thlaktu chuan a vote thlak chu a dik ngei tih a finfiahna turin, a serial number, candidate a vote leh a symbol lanna chu paper-in a rawn print a, voter hian a lo endik thei a ni.

Sorkar lai, INC hian MLA ni lai tun ṭum inthlana tling zo ta lo mi panga an nei a; chungte chu – Aizawl North-II, Aizawl West-I, Aizawl West-II, Aizawl West-III, Tuikum, Saiha te an ni. Minister ni lai zingah, Finance minister leh MPCC treasurer H.Liansailova, PHE minister S.Hiato te an tla a; NLUP Implementing Board chairman R.Selṭhuama te an tla bawk.

MNF-in kum 2008-a an seat lak an hloh vek a; mahse seat dang panga – Tuikum, Saiha, Aizawl West-I, Aizawl West-II leh Aizawl West-III te an lak bakah, MPC nena an thawhhona, MDA angin Aizawl North-II an la bawk. Kum 2008 inthlana MLA pahnih nei, ZNP-in seat lak an nei lo a ni.

Tun ṭum inthlanah hian Tuichawng biala INC candidate, Buddha Dhan Chakma chuan vote hmu tam berin, vote 14,6
;bd26 a hmu a; vote hmu tlem ber, Hrangturzo biala Jai Maha Bharat Party candidate F..0Remkhuma chuan vote 29 a hmu.

Inhnehna sang ber chu Tuichawng bialah niin, INC candidate Buddha Dhan Chakma chuan amah hnaih bertu MDA candidate Rashik Mohan Chakma chu vote 8,726-in a hneh a; inhnehna tlem ber chu Tuikum bialah niin, MDA candidate Lalrinawma’n amah hnaih bertu INC candidate K.Lianzuala chu vote 14-in a hneh a ni. NOTA-a vote tlak tamna ber bial chu Thorang a ni a, vote 169 a tla a ni.

Tun ṭum inthlanah hian MPCC president Lal Thanhawla tih loh, party dang president-te – Zoramthanga, Lalduhoma leh Lalhmangaiha Sailo te chu an tla vek a ni. MLA la ni ngai lo tling thar mi 10 – T.Sangkunga, Lalthanliana (Aizawl North-II), Lalruatkima, Vanlalzawma, R.Vanlalvena, Lalrinawma (Tuikum), Chalrosanga Ralte, Buddha Dhan Chakma, C.Ngunlianchunga leh Dr K.Beichhua te an awm.

Hetiang hi result a nih tak avangin Chief Minister ni lai Pu Lal Thanhawla chu CM a ni leh taa; tun tum hi Pu Lal Thanhawla’n tum nga (5) Mizoram Chief Minister dinhmun a luahna tur a ni a, hemi hma hian 1984 –1986 (1st Term); 1989 –1993 (2nd Term); 1993 –1998 (3rd Term); 2008 –2013 (4th Term) inkar te khan Chief Minister dihmun hi a lo luah tawh a ni. Chief Minister Pu Lal Thanhawla hi tun Assembly in thlan tiamin, vawi 9 MLA anih na tur a ni. 2013 hma hian 1978, 1979, 1984, 1987, 1989, 1993, 2003 leh 2008 ah te khan MLA atana thlan tlin a lo ni tawh bawk a ni.

Opponion poll lak hrang hrangah Congress in heti zat hauh chu sawi loh, chiang taka an tlak ring an tam hle. Chuti lo a heti khawpa hnehna an chang thei mai hian EVM chungchangah rorel lai Congress party in rinhlelh an hlawh phah hle. Hei vang hian EVM tih chingpen theih a nih dan chhiar tur thahnem tak a awm a; hetih rual hian tih chingpen theih chu a ni nameuh mai a; mahse, ti chingpen tura tihtur a tam zia leh hautak zia *’,zachhiar tur engemawzat a awm bawk.

EVM tih chingpen theih dan chhiar tur tamtak zinga hriat hlawh ta ber chu KV Paradise neitupa Pu K.Chhawnthuama, Durtlangin SMS-a Mizoram Chief Minister a vau thu hi a ni awm e. Hetah hian EVM hmanga intitling chawpa puhna te, mi tenawm bera puhna te, Mizo zinga corrupt bera puhna te, EVM suasam tura sum tam taka DC te thama puhna te a ni a. Dik lo taka ram hruai tuma puhna thu thlalak nen lama puanzar a ni dawn tihte a ni a. “Tuartu in tam dawn mang e”, “In EVM suasamtu ho pawh an nun a risky” tia vauna te pawh a tel.

Hetiang a nih avang hian CM chuan FIR a thehlut nghal a, chumi hnuah Pu K.Chhawnthuama hi man a ni ta a ni. Zan thum police kuta a awm hnuin bail a chhuah a ni ta a ni.

*Mizorama Judaism sakhaw vuan tute chuan ramtiam Israel ram panin Mizoram an chhuahsan. Heng ho hi group thumah inthenin Usbekistan kaltlangin Israel hi an lut a ni.

Kum 1989 aṭanga kum 2006 thleng khan Mizo zingah Juda sakhaw zuitu mi 1,000 bawr vel Israel-ah an pêm tawh a; mi eng emaw zat chu January 2014-a Israel-a pêm tumin an inbuatsaih mek bawk. 1989 atangin an pem angin tarlang mah ila a kal hmasa ber chu Pu Gideon Rei (Pu Vana) a niin ani hi 1981 khan kum thum zet a lo zu awm tawh a ni. Tihian, group ang leh mimal ang te a kal zeuh zeuh in tun hi an thleng ta a ni.

Group anga an kal hnuhnung ber chu 2006 November thla khan a nia; hemi tum hian mi 207 lai an kal a ni.

March 21, 1976 khan Mizorama a vawi khatna atan Hmunpui khuaah Chief Hazan, Gideon Rei hoin Menashe Community Board conference neih a ni a, hetah hian hruaitu tharte thlan a ni.

Hemi hnu hian Juda sakhaw zuitute an pung zel a, Israel ram pan hi a khat tawkin awm thin mahse, luh belh an awm ve zel bawk avangin tunah hian thahnem tak an awm ve tawh a ni. An zirna hmunpui chu Shavei Israel tih a niin, Upper Republic-ah an hmun hi a awm. An biak in erawh chu Dawrpui Vengah a awm thung. Thingtlang khaw hrang hrangah biak in hi a awm bawk.

Hetianga pem thla ho hi ‘Bnei Menashe’ tih annia; Mizoram atanga kalte bakah Manipur atanga tlangmi thenkhatte an nia; Josefa fa pahnih te zinga a upa zawk Menashe a thlahte tihna a ni.

Thlipui vawt!

$
0
0

Kar hmasa khan kan awmna Frederick, MD leh Washington metro area chu khua a nuam ngang mai. Nipui thlen hma chapchar hunlai ang boruak vel a ni hial awm e. January ni 5, 2014 khan a vawt tawh viau nangin lo thleng mek hmahruai lek ala ni. January 6, 2014 zan aṭang erawh kha chuan a dan a dang ta zar thung! “Polar vortex” an tih mai, polar hurricane an tih bawk, thli vawt tak mai chuan North America a rawn tuam chhuk ta ṭuam ṭuam mai a ni.



Kan hriat angin North Pole-ah hian thlaruk khua a thim ṭhin a nih kha. Chutih lai chuan boruak tilum thei nizung a awm loh vangin a vawt zual em em ṭhin a, chumi tizual tur chuan khawvel vir rualin chulai boruak chuan North Pole chu a vir pui mup mup mai ṭhin a ni. A changin, a bik takin polar region/frigid zones a vur awmte chu a tuiral tam changin chulai a thli vawt vir vut vutte (Polar Vortex) chuan anawmna an chhuahsan ta ṭhin a, tunah hian North America a rawn tuam mek a ni.

Chicago velah chuan an thli vawh zawng chu -35.F a tling a, kan awmna khua Frederick, Maryland state-ah pawh ka ziah mek lai hian pawn thlivawh lam chu -12.F a tlingin, kum 20 chhung a a vawh ber ala ni nghe nghe awm e. Hmun ṭhenkhatah chuan vur surin feet 3 te a tling a, kum 100 chhung a a vawhber ṭumte, kum 40 chhung a avawh ber ṭumte, chutiang chuan a hun danglam mahse, an mahni record breakna hmun a tam kher mai. Tui chhuanso hlim pawn a an thehchhuah pawhin vurah a chang nghal thei hial a ni.

Midang lak:

Han sawi belh ta mai mai ila, khawvawtah hian inthuam lum a pawimawh mai a ni lova, inthuam lum dan dik a pawimawh tel em em bawk a ni. Mizoramte angah chuan hetiang khawvawt hi kan pi leh pute chanchin kan hriat theih chinah kan la tuarlo a ni maithei. Chumi vang chuan kan ngaihthah erawh a ṭhain ka hre chuang lo thung. Fire & Rescue lam a min zirtirna dan angin thuamhnaw lum hak dan kan ziak tel ang e:
Vawt lutukah hian thuamhnaw chhah tak tak ha nghal lovin, chhah lutuk lo thuah thum emaw a thuamhnaw hak a ṭha hle. Thuamhnaw chu thuah thum (Layer 3), base layer, insulation layer, leh protective outer layer ah ṭhenin, a hnuaiber-ah chuan polyester, nylon, spandex, leh lycra te hi a ṭha a, a dawt lehah chuan lum kaltlang theilo tur chi hak tur a ni. A chungberah chuan cotton hak pawh a pawi tawh lo. Cotton hi khaw vawt lutukah chuan taksa dep a hak chuan hnawm a khawl a chumi chuan taksa lumna a tih hniam chak theih em em avangin a ṭhalo thei hle a ni.

Hriat chian duh tan:

http://www.cnn.com/2014/01/06/us/polar-vortex-explained/

AUKHAWK LASI

$
0
0
NGAIZEL AUKHAWK<br />
**************<br />
Helai hi Ngaizel petrol pump thlen hma khampang kha a ni a. Tunhma chuan han au ila a khawk ruak ruak thin a, mahse lung an lak velnaah a ti khawk tu lai ver an hal chhe ta a tunah cuan a khawk thei tawh lo. Kan Mizo ziaktu hmasa Lalzuithanga'n AUKHAWK LASI tih thawnthu ngaihnawm tak mai a lo ziah ami kha a ni. Tunhma chuan helai hmun velah hian lasi te an awm thin ni in an sawi. Nokia N8 12Mp
AUKHAWK LASI
************
Ngaizel Aukhawk Lasi chanchin leh a behbawm.

Aukhawk an tih hi thangthar hre phalo kan tam viau tawh in a rinawm a. Sawmi Ngaizel Petrol Pump thlenphei hma kawng chhak lam khampang saw a ni a, hmanlai chuan han au hian a khawk ruah ruah thin a, chuvanga aukhawk ti a ni a. Mahse Ngaizel a lung an lak thin lai khan a ti khawk tu ber lai a kha an hal chhe ta daih a tunah chuan a khawk thei ta lo a ni, a uiawm khawp mai. A khawk theih hun lai hi kan hre ve pha a, chawlhni tlai vel hian kan va phei a, kan han au vak a vawi li vawi nga te hi chiang deuh deuh hian a khawk nawn awn awn mai thin a ni. A engemaw rapthlak duh ve phian mai lehnghal. Tunhma keini hriat ve phak hma, hemi Ngaizel kawng a motor kawng a la tlang hma daih hian helai Ngaizel aukhawk an tih velah hian Lasi an awm thin a sawi a ni a. Ngaizel an tihnachhan tak hi ‘Ngai’ kung hi a tam thin vang a ni a, tunah pawh hmuh tur a la awm zeuh zeuh saw.

Tichuan kan thupui lamah lo lut leh tawh ila, hmanlai deuh chuan Ngaizel kham pheiah hian Lasi hmu te leh lasi thawm hria te pawh kha an lo awm fo ni in rual u deuh te chuan an sawi tlat mai. Zan tlai deuh a kawng kal te hian khampang chhaklampanga hmeichhe nui ri awr awr te, tin, inbe mawl mawlh ri ang te hi an hre thin a. Mahni a kawngkal chhaklam khampang atanga an hming a an lo auh tak lawng lawng te pawh an awm fo ni in an sawi bawk. Thenkhat te phei chuan umphak theih chuiah si lo a an hma lama hmeichhe kal te an hmuh thin bakah khampang ngai kunga nula thu te pawh an hmu thin ni in an sawi bawk. Tin, Ngaizel khampang velah hian tau meichher chhi te pawh kha an hmu nasa hle thin a ni awm e.

Ngaizel phei khi tunah chuan in a awm khat deuh ta vek mai a. Kan hriat ve phak chinah pawh in saktheina awm ang turah kan ngai ngai lo kha ni ni ve thin a. Mizote hi khampang a in sak hi kan huai riau mai a, ‘kham huai’ hi kan ni hi a ni ngawt tawh mai a. Tunhma motor kawng te a la tlang hma kha chuan Ngaizel phei vel hi chu la ngaw ve tak mai kha a ni a, heng Lasi leh ramhuai tih vel lam pawh hi lo awm ve pawh ni ta se a awmlohna pawh kei chuan ka hre mang hauh lo mai.

Ngaizel phei chungchang han sawi takah chuan mak ve deuh mai chu kan tlangval chhuah chhoh tirh lam hian kan veng kawn phei velah hian zan lamah hian kawngdung a thut hi kan hrat ve viau thin a. Khang hunlai kha chuan nula tlangval ‘chance’ nei duh te hian Ngaizel hmun fal lam hi an pan chawk thin a, enthlak tur pawh hi an awm ve deuh reng thin a ni. Zankhat chu kan thianho hian kawnah kan thu a, zan dar 7:00 bawr velah hian mipa leh hmeichhia scooter a inphur hi Ngaizel lam pan hian an rawn tlan phei a, kan lo chhaih fiam dar dar nghe nghe a, kan ngaihsak zui lem hlei lova. A hnu deuh fe ah chuan an pahnih chuan hlau em em mai hian Ngaizel lam atang chuan ke hian an rawn tlanchhe phei a, an scooter pawh chu an rawn tlansan daih mai a. Kan bul an rawn thlen chuan min lo pui te u hi an rawn ti tawl mai a. Chanchin kan han zawh chian chuan khatia hmun fal lam an pan kha Lungpui-chawlhhmun an tih thin bulah sawn kawng thlanglamah tawm fal an tum chu an scooter an stand zo chiah tih chuan kawng thlang atang chuan mihring ang tak mihring nisi lo meng sen rum mai hmul dur mai hi a rawn vak chhuak chu an lo hmu chu lo ni in. An hlau lutuk chuan an scooter pawh chu la hman tawh lo in an rawn tlanchhiat san a ke in an rawn tlanchhe thleng zak chu lo ni in. Anmahni an let leh ngam tawh bawk si lova an scooter chu kan va lak sak ta ringawt a. Engmah phei chu kan va hmu ve ta chuang lo a. Hemi zan hian thla a eng hle nghe nghe a. He an thil hmuh hi eng tak chu ni ang maw.

Ngaizel Aukhawk Lasi chanchin hi ka hre thui vak lo khawp mai a. Pu Lalzuithanga ziah ami lah kha thawnthu anga tan a a ziah anih avangin han rinchhan chi a ni chiah mang si lova, mahse helai Aizawl chhung ngei a hetiang lam thil sawi awm ve kan neih ve chhun tlemte te zing amia nih avangin tangthar(han ti ve leh chhawng ila) a la hrelo te tana han chhawp chhuah ve hrim hrim ka duh avangin ka hriat ang chhun chhun ka rawn ziak ve a ni e.

*A thlala ami hi tunhma Aukhawk an tihna lai zawn thin chu a ni a, mahse a ti khawk tu ber erawh a awm ta lo. (Keima lak a ni e)
BigDaddy Hmahmatea
Kulikawn

Dr. HL Malsawma Chanchin

$
0
0

Social Network a vantlang hmuh theih a dah a ni a, a ngaihnawm dangdai em bawk nen ka rawn re-post a ni e:

1. Puitling Sade Sikul ah Ziaktu lian a nia, tun hma chuan report hi a kar leh ah puan thin a nia, a chhan chu inkhawm kan tam in report pek hman ngaihna kha a awm lo a a chang chuan Puitling Report choh an puang hman tawk thin a.

Kohhran pawn a ruattur dik tak an han ruat ta a lawm le….. Report puan hman loh lai khan enge an tih tih zawk tur khawp khan an hneh zeih zeih khawp mai a. Puitling mai nilo Naupang Sande Sikul thawhlawm zawng zawng, kal zat nen lam a puang hman mai pawh a ni lo….. Report kimchang kha a pe hman vek a, Kar leh Dept hrang hrang a hun hmang tur nen lam a a puang hman pawh pui tak kha a ni tawh….

A ni chuan chu mai chu duhtawklo khan, Inkhawm zat kha hmingziak a tanga % nen lam leh, thawh lawm kan thawh kha mi 1 in a a thawh zat % nen lam an puang hman ta bik bik thin kha a nia, pui tak a ni pui tak…..

Chutah Kohhran in Roa rel sual, nupui pasalte thisilo a then a midang neite chu Tunkum kohhran rawngbawlna ah chuan tello se tih an lo pass…

Vanduaithlak takin a ni kha nupui a lo thlak ve khang lang si, a chawlh a ngai ta, kohhran chuan Missionveng Upa Min Chanchin ngah ve tak Upa Huala chu kohhran thurel han hrilh mai tur chuan an tia….

Upa Huala chuan Hotuten in tih chuan a ni mai a lawm a han tia, a han hrilh ta ngei bawk a…

A ni chuan a lo la zam thiam khawp mai…… Rang zet hian Pawi lo, pawilo, mahse kei ai a tha chu in hmu chuanglo ang a lo ti.

2. Thlalak hi an tui mai mai khawp a, Assembly ah Speaker ho in MLA thar ten
thla an la dawn a, an din dan te leh lak dan tur te I&PR lo pui tur in ruat a nia, II&PR ho khan tunge thu se, tu nge tlar hnihna ah ding ang? tunge a tlar tawp ah ding ang, nikum ah darkar khat dawn kan in rem fel a a zahthlak tih te kha an rel an rel a, a ni a va tel ve…… kah tiang mai mai chu ka kut ah dah vek ru, in lo kal pawh a ngai kher lo ang a ti sam et a.

An han la tur tak tak kha chu Governor, Speaker leh CM te kha an thutna tur ah a hruai thlap a, a bak zawng Minister te kha chu Sir pawh Sir lemlo khan an hming khan a ko zung zung mai a, nang chu tah nang kha tah a ti zung zung a, I&PR Director khan va hrilh ru in Sir te kha ti ve tal la a va ti kha, a ni chuan ring leng lawng in TUN ANG AH LEH ZEL KAN SIR TE CHUAN THLA KAN LA HMAN NANG, Beram ang a khalhkhawm an ngaihlai a nih hi…. Saw RAMHLUNA (Amah Faktute a a memberpui) te pawh saw a a din mai mai saw…..

Minute 5 chhungin a rem fel vek hman a, minute 10 chhung in an zo hman vek.

3. Higher & Technical Director Lal zia an sawi te kha a dik a sin aw…….

Directorate dang ah te hi chuan Jt Director pahnih khat an anei a, Dy Director pali nga vel an nei leh a, Asst Director pali nga vel bawk an nei leh a, Dist 8 ah Dist Officer leh an Asst te nen Gazetted Officer hi 40 bak hi an nei ve lo a….an in ti lal ve mai mai a…

kei chu ka Directorate hnuai a mi chiartello pawh hian College Principal zawng zawng hi Jt Director tlukthiau mi 15 vel ka nei a, Principal pakhat hnuai ah Leturer Gazetted Officer thiau 20 bawr an awm leh a….. Ka Directorate chhut tello pawn ka hnuai ah Gazzetted Officer hi 200 chuang an awm hrim hrim..

kan zing bazar te hi min Sir tu an tam lutuk a chawhmeh pawh hi tlawm kan dil ve hman hlei nem, Eng zat man nge han ti ila tu ten emaw min lo wish hman zel a, Rs 10 a Good Morning tih zel a ngai a a ti.

4. Tuikhuahtlang Kohhran Preaching Station hawn dawn khan Zaipawl neih ve ngei kha a rawt a, a mah kha conductor a ni bawk a, kan zai tak tak na ah khan a Conductor ber khan Camera kha a awrh ta nulh mai a…..

Hlauh ang ngei in min vai zai ta maw tih ah a kut veilam a Solfa vai chung zel in a kut dinglam chuan thla an la ta cher cher mai a nih kha…. Insum hi har tak a ni… a ni lah a uar tawlh tawlh Camera kha a la bih ta deuh deuh a, a click zet zet a, a veilam khan solfa kha a vai uar phian bawk sia…..

Inkhawm ban ah kan chhal luai luai a, a ni lah chuan I kut dinglam in a tih a veilam hriattir loh te hi kristian te tih dantur a nia, in rin a tlem a nih kha, kei ka buai reng reng hlei nem… Kan tlangval lai te chuan Chaw kan bar te hi kan veilam hian kawngka bul a sava rawn fu zeuh pawh kan perh thla nalh nalh thin tikhawp chuan kut dinglam leh veilam hi ka hmang hrang thiam a ti.

5. ?hâl châr lai a ni a, Aizawlah tui harsatzia an sawi luih luih tawh a, a thenawmpa-in, “Pu HL, tui hi in harsa ve viau tho lo maw?” a han ti dek dek a. Pu HL-a: “Harsa teh suh e a! Tunah pawh kan awmpuite’n an inleihbuak chhawk ngat ngat!”

6. Rei-ek khaw daiah kawngsira tui an in dawn a, a thianpa chuan, “Pu HL, hei a in tlak meuh ang maw?” a ti a. Pu HL-a: “Ha ha, leh mai mai thin a, intlak te chu sawi loh, tlemin chawk nu deuh ila, in nuam tawk vel a ni a,”

7. Dy Director a nihlai khan Jeep hring kha a kawl thin a a kawl rei bawk a a hne ngang a niang, Jt Director kha a damlo a a na viau tawh tih ah khan a zuk kan thin a a hawn dawn a piang khan GYPSY hi lo ti fai viau ru zuk ti ziah pek a.

8. I hlawhtlin na thurk minlo hrilh an tia…… Ka naupan lai a tangin Mitek thi thawt thawt khawp in lehkha ka zir a hlawhtlinna chu a awm mai, a ti sam et.

9. Bishop Stephen Rotluanga AR Lammuala ordain a nih dawn khan usher turte kha briefing a rawn neihpui a, “Ka ruahman anga in ti a nih ngat chuan felhlel leh phuailuai taka tih luih ?alh pawh tum ula, in hlawhchham ang”

10. A letter head te kha a pui mai mai a sin, a veilam zawng hi a nihna in a khat thla vek….

Dr HL ………..
Jt Director H&TE
Mizoram in a in tan ve a, a chhuk zel a chhuk zel a

Secretary
Mizoram Badminton Association a ti thla zel a, a tawp lam ah chuan

Secretary
Missionveng Puitling Sande Sikul ……….

a tlar thla duat maw le….

11. An kawmthlang ah sawn a hmingpui Revenue a thawk a awm thin a (tun ah a la awm em chu ka hre tawhlo). Revenue a thawk zawk zawng si kha a lar zawk kha an kawhhmuh leh thin sia…. a ni pawn kei chu ka nilo e in hmuh duh, kawmthlang a ka hmingpui khu Revenue a thawk chu a ni e te hi a ti duh der tawh thin si lo a….

Enge ni???

Kapu, Kan ram/huan teh tur chuan kan rawn lam che a…..

Rang fe hian Vawin chu ka hmanlo, naktuk ah naktuk ah hi a lo ti ziah thin a.

A tuk a an kal leh choh hian a mah a nihloh thu leh a kawmthlangpa a nih zawk thu hrilh pah chuan Miin a in luh dawn in an kawngka lu chunga an hming tar hi en thin ta che u, In hmuh duhpa khan Dr a dah pha ve a mi hi a lo la tihkhum zek zel..

12. Inleng pitar : Reiek (Englova te khua) kal kan duh a, kawng kan hrechiang silova, bo te pawh kan hlau a nia….
Englova : E mai mai. Engahnge bo te in hlauh. Maubawk kawnah khuan chhuk ula, in mi hmuh apiang chu Reiek kal tur vek an ni ang

13. Inneih thlalakah a tel ve a ngai ta si a, kan thianpa a hmehtir dawn a, “Ka camera ang hi India ramah 2 chauh a awm a, pakhat zawk chuan a tibo tawh lehnghal. A tha lutuka hmeh thiam loh a awm thei lo. A fiah loh dawn ai chuan a per lo tawp mai ang.” a ti ve tlat.

14. In nuam leh nuamlo hriatna chu,varanda ah hian han dak chhuak ila,Biakin panga tal hi alang ngei ngei thin a. .ka in ah khian han dak ula. . .Biakin sawm alang thei a.

15. Thil ziah lawk tur a nei a, a indap a, pen a lo pai lo palh hlauh mai a. Ka pen hman min dil dante chu, a dangdai ve khawp asin, “I pen ka lo hmang,” ti tha ve mai mai ta lo chuan, “Aw, Mizorama pen ngah berin pen ka’n pai loh tlat chu, khawi i pen kha ka lo hmang mai.” zu han ti kher a!

16. HL VRS CBM

Dr. C. Biakmawia hi thlalak lam tui hmasa a nih ve tho hi. Tunhma khan inneihna lamah te pawh thla a la nasa a. Pastor-in innei te engemaw a tih lai a, a lo lak hman loh chuan, “Ngawi rawh lawk, ngawi rawh, han tih that tir leh teh ” te a lo ti mai thin a. Still vek an hmang a, hmeh fuh angaih thin viau kha…

HL Malsawma chuan, ” Biakmawia te zawng, Thla la thiam chi an ni lo, an zakzum em mai” a ti! HL a zawng ropui tak a ni…ha ha

17. A hmangaihna faktute Re-union emawni an neih a, Video vel an siam vak khan, HL-a hian Laltluangliana lan ve a phal lo..ha ha

18. India Prime Minister zak hnuai a lut hmasa ber ka nih hi.

19. H.L-a hi Delhi-ah a zin dawn a. A fate chuan thil an chah a. An chah hnem a ti deuh nge ni, “in duhloh zawng sawi ula, in sawi loh zawng ka lo hawn ang”…ha ha

20. Thenzawl conference dawn khan, Ushering lam ti tura sawm an tum khan, lo leng rawh u, VIP treat-in ka lo treat ang che u a ti a, Thenzawl lam organizing commitee te chu a office-ah an va leng ta a. Chawhnu pum an inkawm a. Inleng dang office dawrtur pawh a hnar tir vek a, VIP inleng a nei a tih tir vek..
2004 atang khan ushering lam lehkhabu ka ziak e, a tia . A la zo em maw ni?

21. ka pu thla hi i la ve ngai mi!!!????…. EEEE!!!! I HNAR KHA BANG TIAT IN KA LA MAI TUR NIA..

22. Kha!! Rs 100 hi keng la Zawngtrah zu lei la..kal kawng a mi i tawh a piang te hnenah Zawngtrah hi tui i ti ve em? ti la..tui ti e an tih chuan Rs 10 zel i pe dawn nia…

23. Pu HL-a bawk hian Tuikhuahtlang ho christmas ruai chaw bang nasa lutuk kha “Kumtharah chuan keiman uluk takin ka hisap anga, chawhtawlh khat chiah bang turin in chhum tawh ang” a ti a, chutiang chuan an ti ta a ni awme. A hnuah miin, “Pu sawm, khami kuma in kumthar lawmna ruaih kha chawhtawlh khat chiah chu emni chaw kha bang ta?” an ti a, a ni chuan rang vutin, “An kham lo nasa” a ti a ni awm e.

24. Pu HL a bawk kha an vawk vulh an talh dawnin an buai lai laih a, an nu hnenah ‘ Nu-i lokal te’ a tia hman lo chung chungin an nu a rawn phei ‘vawk hi i kutzungchal khan kawk la I HI ti rawh a ti a, thuawih deuhvin an nu in I HI a tih lai takin thla a lo lak sak a ni awm e

25. Mathematics ah khan ka tui thin a, vawi khat chu OR nen khan ka lo chhang zo vek mai a, ka dik vek a Mark 100ah mark 115 ka hmu a, mahse Mark 89 chauh min pe!!! tunah poh ka answer paper chu ka la kawl thra thlap …en theihin a la om( Hei hi nimin a a sawi lai a ni e)

26. Mithi ina a thlala tur te kha an pui riap riap asin, thlalatu chu a ko a, kongka bul ah a ding a, thlalatu hnenah chuan ring leng lawngin, a tap lai tak saw la rawh a ti heu mai mawle.

27. Traffic police pakhat pawh hian alo man ve rawk mai alawm le, an hau thiam mai mai khawp a, engah nge min man, in pu pu pu leh hi ka thun anih hi, in thawh ang te hi chu thawk ve duh i la, lehkha zir angai nag, arsi te hi belve dawn ta ila tih pahin a ban chu a chul thla thuak a, helamah tuarh, helamah tuarh a ti mai mawle.

28. Dr. chi hnih (Medical leh Academic) khaikhin te kha a pui asin, Anni ho te hi chu pan tuam thiam mai an ni a, an hming bula Dr. dahloh pawh pawina awm lem lo, keini te hi chu lehkha thiam uchuak vanga Dr. kan nia, Dr. dah loh hi crime a ni a ti ve tlat.

Source: facebook. Social Network. Hairehai


Zo Mite U, In Duh Thlang Rawh U: Mipui Te Rorel Hun a In Tran E

$
0
0

Hmanlai, kan pi leh pute hunlai, kan ramah chuan, kan zinga tu emaw in khua a sat a, amah duh ten khuaah chuan an awmpui a, khaw sattu chu lal a siam a lo ni a, lal kan ti.
A chang chuan, tu emaw an thlang a, lal atan, a ni lom ni?
Mahse chu Zoramah, a bikin Mizoram an tih ramah chuan, ramdang mite an lo kal a, kan tih dan – mipui duh thlan lalte chu an ban!

Mahse, Zo hnahthlak/Zo Mite, Zo Ram mipui te chu trangrual lehin, ram leh hnam humhalh nan tiin, YMA, YPA, HYA, YLA, etc. (Chin, Lai, Mara, Naga, Thadou/Kuki – Youth Association/Organization, etc. telin) an din leh.Mahse, chutih hun emaw, chutih hun hma chuan, ramdang miten (mahni ngaihdan hmasial tak), hmasial leh eiruk hmang leh mi thil awt a chhuh a ei hmang hrang hrang an lo kal a,
Tin, mipui zinga mi, an lam trang tur an zawng a, an hmu reng ngei a, chungte chuan an duh ang angin mipui ro an rel khum ta, an ei ral mek bawk a ni.

Chung ramdang mite leh an lam trangte chu engnge an phu tak ang le? Eng dona emaw, hremna emaw nge an phu le han ngaihtuah teh u?
Rorel dan dik hrelo mahse, mipui te chhiatna an tih si chuan enge an phu tak le? Engpawh nise, Zo mipui te chuan ngaidam rawh u. Chung ramdang mite Party a trang te pawh bang tawh bawk rawh se.

Mahse, O Zo faleng zawngte u, hawh u, I harh in I tho thar leh ang u, trangrualin mahni ro I in rel leh tawh ang u khai!
Kawng a awm a ni, a hnuaiah ziahin hriattir in nih tak hi!:

Tun trum Lok Sabha Election lo awm tura candidatete hming thehluhna hnuhnungber chu February ni 20 an ti a ni lawm ni, nge chumi bulhnai vel?

He inthlan turah hian, Mizoram chhunga YMA chauh ni lo, mipui pawl (mipui trangrual pawl) hrang hrang awm zawng zawng (hengte pawh an awm a nih chuan YPA, HYA, YLA, etc. – (Mara, Thadou/Kuki, Chin, Lai, Naga, Meitei Youth Association/Organization hrim hrimte, etc.) branch hruaitute kal khawm sela. Tin an zinga mi Lok Sabha a Mizoram Mipui aiawh tur(te) thlang chhuak sela, a ni (anni) chu Lok Sabha minister nih tir rawh u, aw Mizoram mite u/mipui.

Political Party hrang hrangte (Congress, MNF, BJP, Samajwadi, etc.) a member tin te kha, YMA (hengte pawh an awm chuan, YPA, HYA,YLA, etc. – (Mara, Thadou/Kuki, Chin, Lai Youth Association/Organization hrim hrimte, etc.) in nih ve kha!
Chuvangchuan, he inthlanah hian lo chawl tawh ula, Zo mipuite kian tawh rawh u. A nihna takah chuan, Zo mipui in nih ve kha aw! Ani, mipuiin (‘Mipui’ kan tih chuan, Political Party hrang hrangtea memberte lam an tel ngei ngei ani tih hriattur) an aiawh tur(te) thlang tawh rawh se.
Khawtin, vengtin a an thlan, an aiawhtute (Branch tin hruaitute) kal khawm in thlang rawh se.
Political Party ten an kian lo che u a nih pawn, mipui te kha chawl suh u. Nangni – Mipui – kha, hnampum party in nih kha, chu chu a tawk, party dang in/kan mamawh lo.

Tin, chu mipui thlan Lok Sabha Minister (te) chu mipui tana hlawkna anih (annih) loh chuan, mipuite chuan an khawtin, vengtin a an thlan, an aiawhtute (kalkhawm tir leh a) hmangin ban zel sela, a dang mi hmangaihna ngah tak in thlak zel tur ani.
Chuti chuan, mipui tena an aiawh tura an thlante zinga eiru emaw hnathawklo emaw thralo an awm anih pawn an ban nghal zel thei tawh dawn ani.
Tichuan, Mizoram mipui zawng zawng ten an duh ang ngei an aiawhtu Minister an nei tawh ang a, an duh ang ang in, anmahni hlawkna turin, ro an in rel thei tawh ang.
Mizoram mipuite u, harh ula, kalkhawm rawh ule, nangmahni vek hlawk nan. In hun a intran ani!

He mipui (aiawhtu) kalkhawm vek chuan branch tin awpkhawmtu ‘CYMA’ hruaitute thlang nghal bawk rawh se. (hengte pawh an awm chuan, YPA, HYA,YLA, etc. – (Mara, Thadou/Kuki, Chin, Lai, Naga (emaw hnam peng an siamte), Meitei, etc. Youth Association/Organization hrim hrimte, etc., an mahni branch tin awpkhawmtu tur Central hruaitute, branchtin hruaitute kalkhawmte chuan thlang ve bawk rawh se.)

Hlau suh u, Lalpa Kan Pa Pathian in rin phawt chuan, min tranpuia min chhanchhuah zel thrin angin A tranpui in A chhanchhuak ve zel dawn che u ani, Isaiah 41 (he chang pawh:10) a Inziak ang khan.

(NB: Heta in ziak zawng zawng anga mipui rorelna leh an rorel theihna tura an aiawhtute an thlan dan hi, Zo Mite/Zo Hnahthlak omna zawng zawngah tih leh hman ni rawh se.
Lalpaa kan unau hnamdangte (a theih chuan hnamdang zawng zawngte) pawh lo tih tir ve rawh u, a thra in a dik si a.)

Khitiang ang Mipui ten an duh anga Ro an Inrel na leh an Zalenna khi, Politics anilova, ani pawh kan ti lo.
Lal nih inchuhna hi ani Politics chu. Chu in chuhna chuan, a tawpah hausate a hauhsak tir zual a, retheite a ti retheih zual tir zel a. Tluktlanna leh mitin hnianghnarna leh mipui Zalenna a eiru a, a eichhe bawk a, thil man tamtakin a ti to tulh tulh ani!
Thudik ah chuan, Party hrang hrangte indona – Politics hi eirukna leh inngeihlohna leh retheihna hnar ani.

Mahse, mipuiten an duh ngei an aiawhtu(te) an thlanna ah chuan inchuhna a awm ve lo a. Chuvang chuan Politics ani ngailova, Politics ani thei ngai bawk dawn lo ani.
Chuvang chuan Political Partyte ho pawh lo in dissolve/thriat tawh zawk rawh se. Corruption leh Lal nih in chuhna Kan duhlo va, a fair lo bawk.

Tin, Mipuiten an mahni duhzawng hruaitu an thlan apiangin, Politics anih emaw atel loh nan, mipui te chuan an khaw tin leh vengtin threuh atrang anmahni aiawh/hruaitu turte an thlanin, thra takin an anmahni/mipui zingami mithra thur/khawrh chhuak nawlh nawlh mai rawh se.
Mi hausa emaw rethei emaw thliar lovin, an mahni inchhunga mi fel, an chhungte pawna an tana trangkai ani tia an duhsak em em te thlang rawh se. (‘Leader tur Screen rawh se.’)
Chungtiang bawkin Central hruaitu tur te leh Minister turte pawh, Branch hruaitute kalkhawm chuan an zing ami thlang chhuak rawh se!
Chuti chuan, he Party, chu Party chuan an eiru, refugee ho atrang voter an siam chuti e khati e, vote an lei chuti khati e’ tih pawh a awm tawh lo ang, thildang sorkarin a a chindan thralo zawng zawngte nen. Mipui ten anti fai tur ani!

Tuten nge, YMA (hengte pawh, YPA, HYA,YLA, etc. – (Chin, Lai, Mara, Naga, Thadou/Kuki Youth Association/Organization hrim hrimte, etc.) in rorel suh se, a thianglo ti???
‘Mipui in an duh angin an ro an in rel tur reng ani tih hi rorelna thudik bulthrut pakhat ani,’ tih an hrelo anih loh pawn an mahni leh an Party (Ramdangmi mahni hmasialtute siam Party) tana an hmasial vangin an haider ani!
Mipui in an duh angin an ro an in rel tur ani tih hi ‘Mipui Rights’ ani!

Chuvang chuan mipuiin an ro inrel tawh rawh se, anmahni ngei hlawk famkim tawh nan.
Hlau suh u, aw Zo mite u, hei hi Lalpa Thuchhuak ani a, chuvangin A tranpui dawn a che u. A Thu ang zel a, thinlung inhawng in, in in huam mai ani ngai. In hneh dawn ani, Amah in Rin phawt chuan. Achhan chu, Mipuite Pumkhatna lalram Lalpan din a duh a, A din mek a, A din famkim bawk dawn ani! Hlau suh!

2. Tin, ZO hnam/Zo Hnahthlakte/Zo Mite anlo pumkhat nan, anmahni trawng ang threuh a Association/Organization an dina, chung branchho hruaitute zawng zawng chu kalkhawm se. Anni chuan anmahni a mahni central hruaitute thlang tur nilovin, mahse an zavai atan, an zavaiin an zingami Central hruaitute thlang sela. Chu chu a thra berin, a dikber ani, ‘CYMA, CYPA, etc.’ nih tir tawh lovin ‘Central Zo Union Youth Association’ emaw ‘Central Youth Union of Zos/ZoMite’ tih anih loh pon, an lungrual tlanna hming chu hmang se. Chuti chuan Zo Mite/Zo Hnahthlakte (Englishin ‘Zos’ tih mai rem inti em?) kan lo inpumkhat tawh zawk ang.
Chu inpumkhatna a tel thei turte chu keimahni anga bo te ni rawh se, Naga leh Meitei te pawh, anni pawh Israel hnambo, kan unaute an ni. Zo/Zosef/Joseph Hnahthlak ve tho ani ni e, nangni pawh in in hriatloh angin an in hrelo ve mai ani e.
Engpawh nise, kan threnawm, kan thisen zawmpui unaute nen a trangrual lova kan ngeih loh chuan chungpikna ani. Kan pi leh pu te thu fing ah pawh, ‘khaw sarih do aiin threnawmte nena indo a harsa zawk,’ an ti ani lawm ni khah?
Unau innih kha hre reng rawh u. Thisenah pawh Ephraim keimah angin in ni. Lalpa a ininpumkhata intranrual chuan in chak ang. Chutilo chu mi Vawk ah in trang reng anga, a tawpah chuan an ei ang che u!

Central pawh en teh u, Aam Aadmi Party tiin mipui vantlang tan an din a, mipui hlawkna atan a sorkarna din tumin hma an lak zel khi.
Tin News a kan hmuh danah pawh, Lalpa a kan unau Vaiho pawh an trang hle tih kan hria – http://in.news.yahoo.com/the-aam-aadmi-party-awakening-072612887.html
Eng pawh nise, he aAdmi Party te thil tum hi a thra hlawm ang reng si a, Lok Sabha a Mizoram mipui aiawhtura mipui thlan chuan Aaam Admi Party chu a thra apiangah support/thlawp zel rawh se. Thil thrabik leh thar chu an kenglut in an hmang si a, party dangten entawn an tum emaw, an entawn tran tawh zawk nia news a chhiar ani. Mipuite beisei party chu an ni rih a, beisei tur an awmloh erawh thlawp kher tur anni love.
Chu chu in remti lo anih pawn, mipui erawh chuan, ziah tawh angin ro in rel rawh se.

Tunah Zo Miten, an mahni ngei inhumhalh, hnianghar leh hmasawn = hlawk famkim nan ro an in rel loh chuan, nakin (Kum 3 leh achanve hnua) hnamtin indona lo om tran tur lo thlen hunah rethei tak leh awlsam taka hneh leh sawi sak in ni ang!
Ka hmangaih, (hnam dangte chu ka hmangaih lo bik tihna ni lovin) aw Zo Hnahthlak, Zo Mite U, duhthlanna chu inta ani ta e, tunah.
Kei zawngin eng ka kawh hmuh tran mai che u ani e. A chhan chu Lalpa’n, a hmangaih che u avang in, nangmahni ang hi in hnenah min tir ani!

Lalpaah chuan lei leh vante malsawmna zawng zawng in chungah awm rawh se.

Lalpa Ruat Kel: A hmaa Mihringte aiawhtu
leh Mihringte hmaa Amah aiawhtu pahnihna:
S. Hauzel Sailo
+91 9873733946
http://dayofluck.blogspot.com
http://SHauzelSailo.blogspot.com

Ka pitar hmelhriat te chu!

$
0
0

Ka hnathawhna hmunah hian pitar nui sen sen thin biak nuam deuh mai hi a awm a, kan innel ve em em mai a ni. George Washington University lamah art history lam a zirtir bawk tih ka hria a ni mai a, chu tih loh chu ram hrang hrang history kan sawi dun thin bak chutin kan inkawm em em hran lo. Mahse tuina lam a titi dun thin kan ni bawk a, titina hun remchang a awm tawh hi chuan kiangah midang an awm em tih hre dawn lo lekin kan tui ta thin pek a. Kan hnam naupang takin kan culture leh tradition kan humhalh a, kan vawn that tlat a pawimawh zia min hrilh thiam khawp mai. Sikul mai bakah mahni theuh leh kan fate kan hrilh a pawimawh…

Tumkhat chu, ka pitar hmelhriat kal gi geih-te chuan Georgetown a a in kawmchar-ah huan tereuhte a siam thu min hrilh a, a phur khawp mai nghe nghe a. Nakin-ah chuan a thlai tharte pawh “in chhungkua-in lo ei ve ru,” tiin min thartem ta zeuh zeuh a. Lawm takin ka laksak a, in lamah kan nu pein, “pitar min thartem a nih hi, “ka ti liam mai thin. Tumkhat chu ka supervisor chuan, “tunge a nih chiah i hrechiang em?” ti zawngin min zawt ta heu mai. Ngaih a tha chiahlo nangin ka hriat chin chuan ka chhang ve mai bawk a. Ani chuan nui vur vur chungin a hming Google chhin turin min ti ta a. Kan Google chhuak ta ngei mai a, ka rin phak bakin chu ka pitarte hriat chu a lo ropui daih a ni tih ka hre ta a ni. Khawvel-a Who is Who-ah a hming alo chuang vah a nih chu!

Ka smart phone neih hmasak ber hmangin thla kan la dun ve chu phone ka neih changkan zia a sawi a, ka zak chem chem. Ani neizo lutuk tur lah chuan ulh thleh theih chi a hum ve ran zawk si a. Mamawh lovah hian an inhmang lutuk lo thiam khawp reng a ni.

Inthuamna manto a inbel uar hran lova, engemaw ni-ah erawh chuan zahawm takin a inchei thin thung. Hlim hmel pu lovin tumah a biak kala hre lova (kei tal chu), a nihna a chapo pui ngai ka hre hek lo. A hawihhawm em em mai a, a inngaitlawm em em mai bawk kha a makna a ni lek lek zawk awm e. A nunah nelawmna leh zahawmna ka hmuin biak chakawmna a nei tlat thin.

US Secretary of Transportation-te nupa te hi an chawhmeh bazar an bawr thei teh asin, tumah an inpuih tir ngailo. Ka’n ngaihtuah vang vang hian mi ropuite a piang hi an lo inngaitlawm niin ka hre ta a ni tih ka rawn tawmpui che u a ni e.

Mi(sual).com-ah ngei pawh hian mi ropui tak tak kan nei niin ka hria. Thiamna sang tak tak nei an kat nuk karah hian a ropui tak tak chin chu ngaihdan sawina lamah thleng mai hian an hriat theih viauin ka hria. Zir chhuah san leh hna chelh san ngawt hi mi ropui nihna niin ka hre lova, lehkha thiam rau rauah pawh chapona tel lova nung thin, inngaitlawm leh rilru inhawngte nun zia hian mi ropui-ah a siam thin a ni mahna. Chutah, keini ang titi khawm thiam lem lo, ri chul mai chi tello hian khawvel hi a kimin a nuam an tih bik erawh ka ringlo ve thlarawk bawk a!

Pitar-te chanchin tlem chhiar duh tan: http://art.gwu.edu/people/faculty/PT_Joost-Gaugier.php

TZUCHINOKO

$
0
0
TZUCHINOKO<br />
**********<br />
Mizovin rul hmuh thianglo a kan neih ‘Tlubing’ kan tih leh Japanese ho in Tzuchinoko an tih hi thil thuhmun a ni thei ang em...???</p>
<p>KHUH HAWNNA: Mizote hian  eng engemaw chanchin finfiah theih tak tak mang si loh mak deuh sawi tur hi kan ngah hle mai a, a sawi lah hi kan sawi uar thei nangiang lah taka. Mahse heihi in dem ngawt chi a lo ni hauh lo mai a, khawvel hnamdang, hnam upa tak tak ho te pawh hi an lo ni ve tho mai a. Heng thil mak tak tak kan sawi thin te hi engemaw a taka an lo hmuh tawh behchhan a a chanchin hian sawi a lo ni ve tlangpui thin a. Chuvangin dawt a ni han in tih sak ngawt hleihtheih lah a ni hek lo. Chutih lai erawh chuan hmuhdan, hriatdan, sawidan a lo dan thin avang te leh a taka finfiahna tak han phawrh mai tur a lo awmloh thin avang te hian a mak zawng deuh a sawi uar te hi kan lo ching fo thin zawk a lo ni a. Hetiang a thilmak, finfiah hleihtheih tak tak si loh, mahse a hmu sawi tur leh a chanchin sawi tur ting kan neih ve zingah chuan rul chikhat, upa te’n hmuh thianglo a an ngai ‘Tlubing’ an tih mai chanchin hi a mak pawl tak chu a ni ve ngei ang le.</p>
<p>MIZOVIN TLUBING KAN TIH HI: Rul chanchin hi ka hre tam lo khawp mai a, kan mithiam te’n a chanchin an ziah te leh mi sawi ka hriatte hi an ni mai a, han chhui a han zirchianna pawh ka nei ve hek lo. Mahse hman atanga mak ka lo tih ve em em chu kan pi leh pute hun lai atanga an lo sawi, hmuh thhianglo hial anga an lo ngaih ‘Tlubing’ an tih chanchin hi a ni tlat mai. Ka hriat ve dan chuan Mizovin ‘Tlubing’ kan tih hi rul chikhat, banrek tiat bawr vel a lian, tawite tawng chen vel lek a sei, mei zui deuh tawite nei, a tleng pawh a tleng ve lo a, amah chu intung a hmalam zawnga tlu bin tep tep thin a nih avanga ‘Tlubing’ an tih tak, inzial mum a chhuk zawng pawh a lum thei ni in an sawi thin a. Sawidan pakhatah chuan hetiang ‘Tlubing’ hi a inbin lai hmuh chuan lo dawm a, “Ekhai i tlu na palh ange...” tih pah a dimtea a tlu tur leia muttir chuan a lo dawmtu kha mal a sawm thin ni in an sawi bawk. A tak a hmu hi sawi tur an vang viau mai a. Rual u deuh te leh hre tur awmang deuh a ka ngaih te ka’n zawh kual ngial pawh hian hei bak hi chu chiangkuang tak a a chanchin sawi thei hi an awm hauh lo mai a. Rul chanchin ziahna lam te kan en kual ve ngial thin a, mahse khawvela rul chihrang 3,400 chuang awm an finfiah tawh zingah hian an lang tel ve lo tlat mai a. Chuvangin a chanchin hi thawnthu leh thil mak dangdai ang deuh a sawi mai bak hi chu hriat tur a lo vang khawp mai reng a.<br />
<!--more--/><br />
JAPANESE HO PAWHIN AN NEI VE TLAT: Heng Mizovin ‘Tlubing’ kan tih hi kan Mizo pi leh pu te suangtuahna khawvel atanga rawn piangchhuak a ni thei mai angem tih ngaihtuahna a awm laiin hetiang ‘Tlubing’ kan tih ang deuh hi Japanese ho khian sawi an lo nei ve tlat mai le. Japanese ho chuan hetiang rul hi ‘Tzuchinoko’ an ti a chumi awmzia chu ‘tzuchi’ tih chu ‘indona milem buhpawl a siam’ tihna a ni a, ‘noko’ tih chu ‘fapa’ tihna a ni ber mai a. ‘Straw-bat snake’ tih te ‘rolling hammer’ tih te, ‘Snake bat’ tih te ‘Horizontal bat’ tih te leh hming dang chihrang hrangin an sawi thin a ni.</p>
<p>TZUCHINOKO CHU: Heng ‘Tzuchinoko’ an tih te hi an pianhmang an sawi hi a danglam khawp mai a. Taksa tawi bawng liantak phek deuh, 2ft-3ft vel a sei, an taksa vang lam hi 3inch bawr vel a hlai/lian, phuhlip hlai tak tak nei, a hnungzang thlaa a uk dum deuh a a khat mawi tawk a tial thla, a taksa hnuailam serthlum rawng deuh, lu kil thum, phek deuh lian tak nei, ki tawitei pahnih leh mit lian vak lo bial deuh nei, a hnar kawn bula khuar pahnih awm, lei sen tak mahse rul pangngai anga lei hmawr kak ve lo, a taksa sir tuak a parh deuh awm, leh a mei tawite ah chuan ruh nei lo ni in an sawi bawk.</p>
<p>A chetdan leh a khawsa zia an sawi pawh hi keini Mizovin a ‘Tlubing’ kan sawi thin te nen hian a lo inan hmel angreng hle mai a. An sawi dan chuan a tleng a tleng lo in hmalam zawng hian khapdiau in khap ang deuh hian a kal thin a, tin, a taksa chu intung in hmalam zawng a tlu phei in a kal thin bawk ni in an sawi. Hei bakah hian ball anga in zial mum in awih pangah te pawh chhuk zawngin a lum thin bawk ni in an sawi. Boruakah te pawh sang takah a in perh kang thei a, a rawng pawh hi a duh duh in a ti danglam thei ni in an sawi leh bawk. Tzuchinoko te hian tui hleuh pawh an thiam hle ni a sawi an ni a, tui atang pawh hian thui tak tak an in perh chhuak thei an ti bawk. Tin, faifuk ang deuh te, chhimbuk hram ang deuh te, rum ri ang deuh te pawh in an hram ri thei ni a sawi an nih bakah an rim pawh a chhe hle niin an sawi bawk. An sawi zel danah chuan ramsa te deuh sazu te leh thil dangte chawah an ring ve a, anmahni hi an kawlh in an tur hi a hlauhawm em em a, tin, an tur hi thui tak an phuh chhuak thei ni in an sawi bawk. Heng Tzuchinoko an tih ho te hi Japan ram a an tlang ram Honsu leh Shikoku ah te, Kyushu thliarkar lamah te, tin, Korea leh eastern China lamah te leh New Guinea lamah te an cheng ber ni in an sawi. Phaizawl, ramngaw, tlangpang vel leh dil hnaih dum hmunah te an awm duh bik ni in an sawi bawk.</p>
<p>AN HMU FO ALAWM: Keini Mizote hi chu hmanlai hun atang tawhin kan thil hmuh leh hriat te chiang taka ziak a chhinchhiah thlip thlep chi kan ni lo hrim hrim mai a. Thuziak kan neih har chu thudang ni ta se, thuziak kan neih hnuah pawh kan thil hmuh leh hriat dangdai deuh te hi chiangkuang takin kan chhinchiah ngai lova, han chhui chian dawn pawh hian “Chumi chuan a ti…” tih vel bawrah hian a zuzi ral leh mai thin a, a buaithlak khawp mai a. Hnamdang te chu hetiang hi an lo ni ve hlek lo mai a Japanese ho te chuan hetiang rul mak tak mai ‘Tzuchinoko’ an hmuh chanchin hi kum zabi 13na vel daih tawh atang khan an lo chhinchhiah thlip thlep tawh tlat mai. </p>
<p>Kum 1950 vel khan Hashamotto a hnathawk pakhat M.Kyuzo chuan tlang pang atanga thil mum dum lian deuh rawn lum thla a tui a a lum lut lai chu a hmu a, a va tlan phei a a va enchian chuan chu thil mum chu a inzial a lo inphelh a hetiang Tzuchinoko hi a lo ni reng mai a, tuiah chuan a hleuh bo ta a ni. Tun hnai deuhah pawh khan an lo hmu fo tho mai bawk a. Kum 1969 June thla khan loneitu pakhat Tokutake an tih chuan hetiang ‘Tzuchinoko’ an tih ang chi rul hi central Honsu ah a hmu a, he rul hian amah chu a rawn zuan a, mahse a zuan fuh lo hlauh mai a. He loneitu hian a man a, in lamah hawn in reife a khawi hnuah a tihlum a, a sa chu a ei ta a. A kawchhungah hian sazupui a dawlh a la paitawh kimloh a lo awm nghe nghe a, he rul hi a seizawng 2ft a tling lo a ni. Tokutake hia he rul hian hnungzang ruh pahnih a neih thu a sawi lang nghe nghe, chutih lai chuan a sa a tui leh tui loh lam a sawi thu erawh hriat a nilo thung.</p>
<p>Kum 1970 khan nupa pahnih hian Tzuchinoko hi southeast Osaka bula Tojikimi an tih ah an hmu a, he an rul hmuh hi a che rang hle a, ding le vei zawngin a che chhawknghawlh ngual ngual a, phuhlip hraw tak tak nei in a taksa chu saphai ang mai hian a tial ni in an sawi. August ni 18, 1995 khan Okayama Perfecture a Aidamachi a cheng mi pakhat pawhin tlangah hetiang chi rul 20inch vel a sei hi a hmu a, a mit chu a ti chekual rang hle a, a hmutu hi a kalsawn lawk hlanin he rul hi a lo vak bo hman a ni.  Hei aia la tunhnai leh deuh zawk 2000 kum June ni 15 pawh khan Mitsuko Arima chuan lui a hetiang Tzuchinoko hleuh lai hi a lo hmu ve bawk.</p>
<p>ENGE NI TA ANG: Heng Tzuchinoko an tih te hi enge an nih chiah tih hi hriatthiam a har khawp mai a. Dr Karl P.N. Shuker chuan a lehkhabu ziah ngaihnawm zet mai ‘The Unexplained’ tih ah chuan a lem an ziah chap nen a dah langin tawite in ‘Pit Viper’ an tih ang chi piangsual danglam deuh an ni thei ange a ti a. Mi thiam thenkhat thung chuan ‘Mamush pit viper’ (Agkistrodon halys blomhoffi ) an hmuhsual a ni ange an ti ve thung. Heng ‘Mamush Pit Viper’ an tih ho te hi Tzuchinoko an sawi te nen nian an pianhmang, an rawng, an awm duhna hmun vel a inang hle ni in an sawi. Mithiam thenkhat thung chuan Pit viper (Crotalinae) chi zing ami African vipers (Viperinae) an tih te nen a inchawhpawlh science ina a la hriatchhuah chiah si loh chi danlam deuh an ni ange an ti ve thung bawk. A enga pawh chu lo ni ta se Tzuchinoko te hi a awm chu an awm ngei a ni tih chu a hmu tute leh a sa ei tawh ngei te pawh an awm dan atang hian a hriat theih mai awm e.</p>
<p>TLIPNA: Heng Tzuchinoko an hmuh kan han sawi tak te leh a chanchin kan han sawi tak te hi han chhut han chhut hian keini Mizovina ‘Tlubing’ kan tih te nen hian thil thuhmun thil inang a nih duh hmel riau in kei chuan ka hria a. Thil thuhmun thil inang an ni e ka tihna phei chu a ni hauh lo thung a. Mahse Tlubing kan tih hi a chanchin sawi tur hi kan hre thui lo hlawm em mai a, mit ngei a hmu pawh hi sawi tur kan hre hlawm manglo a ni a. Chuvangin heng kan pi leh pu te hun lai atanga hmuh thianglo hial anga an lo ngaih ‘Tlubing’ an tih te hi an suangtauhna khawvel atanga rawn piangchhuak mai mai nilova a tak ngei a awm, khawvel hmundangah pawh sawi lo awm ve thin, mahse khawvel thiamna in chiang taka a finfiah hleihtheih si loh Japanese ho in a Tzuchinoko an tih te nen hian thuhmun te a lo ni reng thei mai lo maw tih thu ah Tzuchinoko chanchin hi ka hmuh theih ang ang ka rawn fawm khawm ve a ni e.</p>
<p>*Source: 1). http://worldcyclopedia.org/Tzuchinoko<br />
2). http://www.angelfire.com/vamp/dervampir/tzuchinoko.html<br />
3). The Unexplained<br />
**Image: The Unexplained tih bu ami a Tzuchinoko lem an ziah thla phone camera a ka lak chhawn.” src=”https://fbcdn-sphotos-d-a.akamaihd.net/hphotos-ak-frc3/s403x403/1560456_461716097289254_848955908_n.jpg” width=”403″ height=”269″ /></p></div>
</div>
</div>
<form id=

TZUCHINOKO

************

Mizovin rul hmuh thianglo a kan neih ‘Tlubing’ kan tih leh Japanese ho in Tzuchinoko an tih hi thil thuhmun a ni thei ang em…??? (Heihi ka MISUAL pui te lo chhar ve ah ka duh tlat)

 

KHUH HAWNNA: Mizote hian  eng engemaw chanchin finfiah theih tak tak mang si loh mak deuh sawi tur hi kan ngah hle mai a, a sawi lah hi kan sawi uar thei nangiang lah taka. Mahse heihi in dem ngawt chi a lo ni hauh lo mai a, khawvel hnamdang, hnam upa tak tak ho te pawh hi an lo ni ve tho mai a. Heng thil mak tak tak kan sawi thin te hi engemaw a taka an lo hmuh tawh behchhan a a chanchin hian sawi a lo ni ve tlangpui thin a. Chuvangin dawt a ni han in tih sak ngawt hleihtheih lah a ni hek lo. Chutih lai erawh chuan hmuhdan, hriatdan, sawidan a lo dan thin avang te leh a taka finfiahna tak han phawrh mai tur a lo awmloh thin avang te hian a mak zawng deuh a sawi uar te hi kan lo ching fo thin zawk a lo ni a. Hetiang a thilmak, finfiah hleihtheih tak tak si loh, mahse a hmu sawi tur leh a chanchin sawi tur ting kan neih ve zingah chuan rul chikhat, upa te’n hmuh thianglo a an ngai ‘Tlubing’ an tih mai chanchin hi a mak pawl tak chu a ni ve ngei ang le.

 

MIZOVIN TLUBING KAN TIH HI: Rul chanchin hi ka hre tam lo khawp mai a, kan mithiam te’n a chanchin an ziah te leh mi sawi ka hriatte hi an ni mai a, han chhui a han zirchianna pawh ka nei ve hek lo. Mahse hman atanga mak ka lo tih ve em em chu kan pi leh pute hun lai atanga an lo sawi, hmuh thhianglo hial anga an lo ngaih ‘Tlubing’ an tih chanchin hi a ni tlat mai. Ka hriat ve dan chuan Mizovin ‘Tlubing’ kan tih hi rul chikhat, banrek tiat bawr vel a lian, tawite tawng chen vel lek a sei, mei zui deuh tawite nei, a tleng pawh a tleng ve lo a, amah chu intung a hmalam zawnga tlu bin tep tep thin a nih avanga ‘Tlubing’ an tih tak, inzial mum a chhuk zawng pawh a lum thei ni in an sawi thin a. Sawidan pakhatah chuan hetiang ‘Tlubing’ hi a inbin lai hmuh chuan lo dawm a, “Ekhai i tlu na palh ange…” tih pah a dimtea a tlu tur leia muttir chuan a lo dawmtu kha mal a sawm thin ni in an sawi bawk. A tak a hmu hi sawi tur an vang viau mai a. Rual u deuh te leh hre tur awmang deuh a ka ngaih te ka’n zawh kual ngial pawh hian hei bak hi chu chiangkuang tak a a chanchin sawi thei hi an awm hauh lo mai a. Rul chanchin ziahna lam te kan en kual ve ngial thin a, mahse khawvela rul chihrang 3,400 chuang awm an finfiah tawh zingah hian an lang tel ve lo tlat mai a. Chuvangin a chanchin hi thawnthu leh thil mak dangdai ang deuh a sawi mai bak hi chu hriat tur a lo vang khawp mai reng a.

 

JAPANESE HO PAWHIN AN NEI VE TLAT: Heng Mizovin ‘Tlubing’ kan tih hi kan Mizo pi leh pu te suangtuahna khawvel atanga rawn piangchhuak a ni thei mai angem tih ngaihtuahna a awm laiin hetiang ‘Tlubing’ kan tih ang deuh hi Japanese ho khian sawi an lo nei ve tlat mai le. Japanese ho chuan hetiang rul hi ‘Tzuchinoko’ an ti a chumi awmzia chu ‘tzuchi’ tih chu ‘indona milem buhpawl a siam’ tihna a ni a, ‘noko’ tih chu ‘fapa’ tihna a ni ber mai a. ‘Straw-bat snake’ tih te ‘rolling hammer’ tih te, ‘Snake bat’ tih te ‘Horizontal bat’ tih te leh hming dang chihrang hrangin an sawi thin a ni.

 

TZUCHINOKO CHU: Heng ‘Tzuchinoko’ an tih te hi an pianhmang an sawi hi a danglam khawp mai a. Taksa tawi bawng liantak phek deuh, 2ft-3ft vel a sei, an taksa vang lam hi 3inch bawr vel a hlai/lian, phuhlip hlai tak tak nei, a hnungzang thlaa a uk dum deuh a a khat mawi tawk a tial thla, a taksa hnuailam serthlum rawng deuh, lu kil thum, phek deuh lian tak nei, ki tawitei pahnih leh mit lian vak lo bial deuh nei, a hnar kawn bula khuar pahnih awm, lei sen tak mahse rul pangngai anga lei hmawr kak ve lo, a taksa sir tuak a parh deuh awm, leh a mei tawite ah chuan ruh nei lo ni in an sawi bawk.

 

A chetdan leh a khawsa zia an sawi pawh hi keini Mizovin a ‘Tlubing’ kan sawi thin te nen hian a lo inan hmel angreng hle mai a. An sawi dan chuan a tleng a tleng lo in hmalam zawng hian khapdiau in khap ang deuh hian a kal thin a, tin, a taksa chu intung in hmalam zawng a tlu phei in a kal thin bawk ni in an sawi. Hei bakah hian ball anga in zial mum in awih pangah te pawh chhuk zawngin a lum thin bawk ni in an sawi. Boruakah te pawh sang takah a in perh kang thei a, a rawng pawh hi a duh duh in a ti danglam thei ni in an sawi leh bawk. Tzuchinoko te hian tui hleuh pawh an thiam hle ni a sawi an ni a, tui atang pawh hian thui tak tak an in perh chhuak thei an ti bawk. Tin, faifuk ang deuh te, chhimbuk hram ang deuh te, rum ri ang deuh te pawh in an hram ri thei ni a sawi an nih bakah an rim pawh a chhe hle niin an sawi bawk. An sawi zel danah chuan ramsa te deuh sazu te leh thil dangte chawah an ring ve a, anmahni hi an kawlh in an tur hi a hlauhawm em em a, tin, an tur hi thui tak an phuh chhuak thei ni in an sawi bawk. Heng Tzuchinoko an tih ho te hi Japan ram a an tlang ram Honsu leh Shikoku ah te, Kyushu thliarkar lamah te, tin, Korea leh eastern China lamah te leh New Guinea lamah te an cheng ber ni in an sawi. Phaizawl, ramngaw, tlangpang vel leh dil hnaih dum hmunah te an awm duh bik ni in an sawi bawk.

 

AN HMU FO ALAWM: Keini Mizote hi chu hmanlai hun atang tawhin kan thil hmuh leh hriat te chiang taka ziak a chhinchhiah thlip thlep chi kan ni lo hrim hrim mai a. Thuziak kan neih har chu thudang ni ta se, thuziak kan neih hnuah pawh kan thil hmuh leh hriat dangdai deuh te hi chiangkuang takin kan chhinchiah ngai lova, han chhui chian dawn pawh hian “Chumi chuan a ti…” tih vel bawrah hian a zuzi ral leh mai thin a, a buaithlak khawp mai a. Hnamdang te chu hetiang hi an lo ni ve hlek lo mai a Japanese ho te chuan hetiang rul mak tak mai ‘Tzuchinoko’ an hmuh chanchin hi kum zabi 13na vel daih tawh atang khan an lo chhinchhiah thlip thlep tawh tlat mai.

 

Kum 1950 vel khan Hashamotto a hnathawk pakhat M.Kyuzo chuan tlang pang atanga thil mum dum lian deuh rawn lum thla a tui a a lum lut lai chu a hmu a, a va tlan phei a a va enchian chuan chu thil mum chu a inzial a lo inphelh a hetiang Tzuchinoko hi a lo ni reng mai a, tuiah chuan a hleuh bo ta a ni. Tun hnai deuhah pawh khan an lo hmu fo tho mai bawk a. Kum 1969 June thla khan loneitu pakhat Tokutake an tih chuan hetiang ‘Tzuchinoko’ an tih ang chi rul hi central Honsu ah a hmu a, he rul hian amah chu a rawn zuan a, mahse a zuan fuh lo hlauh mai a. He loneitu hian a man a, in lamah hawn in reife a khawi hnuah a tihlum a, a sa chu a ei ta a. A kawchhungah hian sazupui a dawlh a la paitawh kimloh a lo awm nghe nghe a, he rul hi a seizawng 2ft a tling lo a ni. Tokutake hia he rul hian hnungzang ruh pahnih a neih thu a sawi lang nghe nghe, chutih lai chuan a sa a tui leh tui loh lam a sawi thu erawh hriat a nilo thung.

 

Kum 1970 khan nupa pahnih hian Tzuchinoko hi southeast Osaka bula Tojikimi an tih ah an hmu a, he an rul hmuh hi a che rang hle a, ding le vei zawngin a che chhawknghawlh ngual ngual a, phuhlip hraw tak tak nei in a taksa chu saphai ang mai hian a tial ni in an sawi. August ni 18, 1995 khan Okayama Perfecture a Aidamachi a cheng mi pakhat pawhin tlangah hetiang chi rul 20inch vel a sei hi a hmu a, a mit chu a ti chekual rang hle a, a hmutu hi a kalsawn lawk hlanin he rul hi a lo vak bo hman a ni.  Hei aia la tunhnai leh deuh zawk 2000 kum June ni 15 pawh khan Mitsuko Arima chuan lui a hetiang Tzuchinoko hleuh lai hi a lo hmu ve bawk.

 

ENGE NI TA ANG: Heng Tzuchinoko an tih te hi enge an nih chiah tih hi hriatthiam a har khawp mai a. Dr Karl P.N. Shuker chuan a lehkhabu ziah ngaihnawm zet mai ‘The Unexplained’ tih ah chuan a lem an ziah chap nen a dah langin tawite in ‘Pit Viper’ an tih ang chi piangsual danglam deuh an ni thei ange a ti a. Mi thiam thenkhat thung chuan ‘Mamush pit viper’ (Agkistrodon halys blomhoffi ) an hmuhsual a ni ange an ti ve thung. Heng ‘Mamush Pit Viper’ an tih ho te hi Tzuchinoko an sawi te nen nian an pianhmang, an rawng, an awm duhna hmun vel a inang hle ni in an sawi. Mithiam thenkhat thung chuan Pit viper (Crotalinae) chi zing ami African vipers (Viperinae) an tih te nen a inchawhpawlh science ina a la hriatchhuah chiah si loh chi danlam deuh an ni ange an ti ve thung bawk. A enga pawh chu lo ni ta se Tzuchinoko te hi a awm chu an awm ngei a ni tih chu a hmu tute leh a sa ei tawh ngei te pawh an awm dan atang hian a hriat theih mai awm e.
TLIPNA: Heng Tzuchinoko an hmuh kan han sawi tak te leh a chanchin kan han sawi tak te hi han chhut han chhut hian keini Mizovina ‘Tlubing’ kan tih te nen hian thil thuhmun thil inang a nih duh hmel riau in kei chuan ka hria a. Thil thuhmun thil inang an ni e ka tihna phei chu a ni hauh lo thung a. Mahse Tlubing kan tih hi a chanchin sawi tur hi kan hre thui lo hlawm em mai a, mit ngei a hmu pawh hi sawi tur kan hre hlawm manglo a ni a. Chuvangin heng kan pi leh pu te hun lai atanga hmuh thianglo hial anga an lo ngaih ‘Tlubing’ an tih te hi an suangtauhna khawvel atanga rawn piangchhuak mai mai nilova a tak ngei a awm, khawvel hmundangah pawh sawi lo awm ve thin, mahse khawvel thiamna in chiang taka a finfiah hleihtheih si loh Japanese ho in a Tzuchinoko an tih te nen hian thuhmun te a lo ni reng thei mai lo maw tih thu ah Tzuchinoko chanchin hi ka hmuh theih ang ang ka rawn fawm khawm ve a ni e.

 

*Source: 1). http://worldcyclopedia.org/Tzuchinoko

2). http://www.angelfire.com/vamp/dervampir/tzuchinoko.html

3). The Unexplained

**Image: The Unexplained tih bu ami a tzuchinoko lem an ziah thla phone camera a ka lak chhawn.

 

 

 

Lalbanga (King Edward VIII) kha!

$
0
0

Vawiin January 26, 2014 tukthuan ei hma deuh a Travel channel ka thil thlir chuan ka thil lo hriat thin min ngaihtuah kir tir a, khawvel politics inkhelhna hi kan chhiar leh hmuh theih chinte hi eng tham mah an nih loh zia ka chian phah chiang hlein ka inhria.

TV ka tih nun phat hian NEWS channel ka en hmasa deuh ngei ngei. Chanchinthar tur vak awm a ka hriat loh vang chuan Travel channel-ah kan thlak a, ‘Greatest mysteries: Buckingham palace’ tih chu alo chhuak dawn tan chiah mai a. Thil dangdai lawm ve hrim hrim lo nih bawk nen ka thlir ta zel a, Mizo ten ‘Lalbanga‘ kan tih mai, England lal, King Edward VIII chanchin chu Dr.Kate Williams (historian) leh midang dangten an chhuina, documentary chu a lo ni a.

Ka lo hriat thin dan kha chu a chuai nei zawngin a ni thin, “A nuthlawi hmangaih luatah a lal thuthleng a kalsan,” ti zawngin. Chumi piah lam ka hriat loh a lo va tam em! American nuthlawi, thlawi 2 ngat a nei ta a nih kha.

Lalbanga kha Hitlera thian tha tak alo ni reng awm a. Dr.Kate sawi danah chuan, Hitler nen khan innel tak an ni awm e. Chutih lai chuan ani Edward lah chuan a American nuthlawi ngaihzawn zunah chuan a uai hneh em em mai bawk a. Lal a nih bakah, Church of England hotu ber a nih bawk avang chuan an dan-ah nuthlawi a neih a thianglo bur mai si, a mangang chuan an ram rorel khawlah ngenna a thehlut ta rawih mai a ni. Chu a ngenna, American nuthlawi neih a dilna lah chu hnawl a ni ta bawk si, a ramah lah Hitlera thian tan roreltu nih a har tan dawn mek bawk nen chuan nuthlawi chu neih phawt a, a nau Prince Albert, a hnu a King George VI nita chu Lal tir lailawk a, boruak daih deuh hnu a lal leh a tum thu chu chiang fek fawkin ka documentary enah chuan an sawi a ni.

King Edward leh a neih tak, Wallis Simpson:

Tichuan a lal thuthleng atang chuan chhuk thlain Duke of Windsor a ni chho tain, ‘Lalbanga‘ a ni ta a ni. Hetih lai hian Hitlera chuan lal tir leh a tum nasa khawp mai tih chu an sawi leh a. Hitlera chuan, pawisa fai million 5 a pe ang a, British ho hnenah Hitlera chu mi tha tak a nih thu leh a pawl Nazi chu thlawp tur a fuih turin a thlem ta a, chu em chu a la duh ta lova, thian an nihna erawh a bo phah thu sawi a ni lo.

Lalbanga chuan Hitlera thamna la duhlo mahse Spain a zin lai a lakhran an la tum leh fan a. Historiante chuan an sawi danin, Spain a zinlai chuan a thuihhruaite hriat lova ruk bova Nazi kalphung angina a ngaihtuahna sukthlek dan sawi danglam an tum a ni. Chumi chu hriain British Prime Minister Winston Churchill chuan Nazi ho khawih buai phak loh tur a hlaah, Bahamas ah governor a dah a ni ta a. Indopui a zawh hnu pawh chuan a lal thuthleng chu chang ta chuanglo mahse, sawrkar tan tangkaina hrang hrang neiin a thih thleng Wallis Simpson nen chuan inneiin, France ah an hun hnuhnung an hman zawh tak thu chu ka en a ni. Churchill khan Lalbanga chuan Wallis Simpson chu nei mahse pawi a ti lova, mahse “‘queen’ ni lovin Duchess of Cornwall ni zawk sela,” alo ti ve tawh thin bawk a ni. Hei hi ‘Greatest mysteries: Buckingham palace’ tih documentary a tang a ka rawn ziah a ni e.

Thlalak ka zawnna lam a ka chhar, thubelh:
Mithiam dangte sawi hmangah chuan kumpinu sawrkar khan an milian pakhat, Lord Norman leh Germany a Reichsbank president hlui, Hjalmar Schacht hmangin National Socialist German Workers’ Party chu a rukin tanpuina an lo pe thin tih sawi a awm bawk. He party hi a hunlai chuan German industry neitute thlawp vek a ni nghe nghe awm e. Khatih lai khan kumpinu ram a mi langsar zualte chu Hitlera thlawpna a inhnamhnawih an tam bakah, Neville “Peace in our time” Chamberlin te, Bank of England governor, Montagu Norman te leh langsar ber King Edward te chu an tel niin an sawi.

Adolf Hitler leh banker Hjalmar Schacht:

Hjalmar Schacht (veilam) leh Bank of England hotu Sir Montagu Norman:

Thubelh source: http://dont-tread-on.me/?p=2113

“Zomi Namni” Mizoram a chhiatna rawn thlentu tur

$
0
0

“Zomi Namni” a mizo tawng chuan “Zomi Hnamni” tuna Mimbunga February thla a hman an tum mek hi, Mizoram hmangaihtu tan chuan ngaihtuah ngun a van ngai ve le. “Bru Hnamni” “Chamka Hnamni” tih nen danglamna a awmlo.

Mizoram chu Mizo te tan ani a, Mizo ah lungrual takin kan in chhungkhawm a Ralte, Pawih, Hualngo, Paite, Hmar, Kuki etc. te lungrual taka Mizo ah inchhungkhawm in kan len laia kan thenawm unau ten rilru zim tak pu a hetiang an rawn ti hi chu thil thalo tak ani. Mizo min then darhtu tura bul tana a ni.

Kan unau Burma rama cheng Chin unaute National Day documents leh ni (day) lo tawmpuia belhchian dawllo taka hman tan ani a. Chin unaute phei chuan hman pawh an remti tawhlo hle, chumi rawn tlanchhiat puiin kan ram Mizoram ah ngei rawn kenluh an tum hi thil thalo tawpkhawk  leh Zofate in lungrualna tichhe zual tutur a ni.

Hawhu heng hi chu i phallo teh ang u, an duh leh Manipur ram buaitak siamthat theih tawhloh ah hian lo chhunzawm hrih mai mai se a tawk chauh. Mizoram Pathian min pek ah hi chuan heting hri chhe tak hi chu rawn thehdarh lo hram teh se.

January 2014, Mizo(ram) Diary

$
0
0

1st. Wednesday: Lalnunzira (35) s/o Roparliana (L), Mission Vengthlang chu a nilum ai, a tho thut chu a awmna bula khâmah a tla a, ká chhawn lohin a thi.

2nd. Thursday: Mizoram hmun hrang hrangah kumthar nawnin ruai nen hlim takin an la lawm.

3rd. Friday: Mizoram sorkar chuan Mumbai-a Tata Cancer Hospital-a Mizo damlote hman atan January 3, 2014 khan ambulance thar a pe. Cancer vanga Mumbai-a damlo kal leh enkawl mekte chu Mizoram sorkar leh chief minister Lal Thanhawla chungah an lawm hle. Mumbai-ah hian cancer vei damlo mi 200 chuangin Tata Cancer Hospital hi an pan reng a, tunah hian Mumbai Mizoram House-ah damlo 17 leh anmahni hruaitu (attendant) 27 an khawsa mek a; damdawi-inah mi pahnih an awm mek bawk.

4th.Saturday: Kanhmun khuaa Lalnunpari in, Assam type, Laltlanthanga te chhungkaw luah lai chu a kângral vek a, kang ral ta zingah pawisa Rs. 60,000/- a tel.

5th. Sunday: Salvation Army, Kolasib corps-a Salvation Army Reform Movement intite chuan an commanding officer, Maj. Moses Sairengpuia chu Salvation Army ṭhendarhtuah puhin, Biak Ina a inkawm tur an dang a; poster-te an lo tár a, hun eng emaw chen police-te nen an innawr hnuah police-te chuan Moses Sairengpuia chu Biak Inah an hruai a ni. Salvation Army chhunga inhriatthiam lohna chungchangah hian, Kolasib D.C., Jitendre Yadav chuan a aiawh tirin, buaina hawi zawnga awm lo tur leh inrem turin a ngen a; D.C. hian SA Reform Movement mite chu a bangla-a lêngah sáwmin, a titipui a; hemi hmu hian SA CO, Moses Sairengpuia chu a titipui leh bawk.

6th. Monday: Mizoram People Forum General Headquarters hruaitu hlui leh tharte chuan Synod Office-a Committee Room No.1-ah mawhphurhna inhlan chhawnna hun an hmang. Kum 2013 chhunga MPF Gen. Hqrs President Rev. Lalramliana Pachuau chuan President thar tur Rev. K. Lalhmuchhuaka hnenah charge a hlan a, kum 2013 kum tawp thlenga General Secretary hna chelhtu Upa Lalramthanga pawhin kum 2014 atanga General Secretary thar tur Upa F. Lalremthanga hnenah charge a hlan bawk. MPF General Headquarters-a hruaitu thar tur dangte chu- Rev. P.C. Pachhunga (PCI), Vice President; Pu Lalbiakzuala (CYMA), Upa K. Malsawma (MUP), Rev. P. Riabi (ECM) leh Rev. V. Lalhmingsanga (LIKBK) te an ni. Secretary Pu J. Lalsailova, CYMA Treasurer; Treasurer Pi Lalengkimi, MHIP Treasurer; Fin. Secretary Pu P.C. Lalmawia (MUP); Joint Secretary pali- Pu B. Thangtinliana (Catholic); Rev. Lallawmthanga (Wesleyan Methodist); Rev. H. Manga (EFCI) leh Pi Vanlalhriati (MHIP) te an ni. President leh General Secretary te bak hi chu hruaitu hlui a pangngai chhawm zui vek an ni.

7th. Tuesday: Salvation Army-a khawvel puma hotu ber, general Andre Cox leh a nupui, commissioner Silvia Cox te chuan Aizawl an lo thleng a, Aizawl Temple kawtah India Eastern Territory-a Salvation Army mite’n an lo hmuak. Gen. André Cox (60) hi Zimbabwe khawpui, Harare-ah piangin, Switzerland mi leh Britain mite fa a ni a, August 3, 2013-ah Salvation Army general 20-na atan thlan niin, an nupa hian khawvel puma Salvation Army mi nuai 15 vel an kaihruai a ni.

8th. Wednesday: Transport minister, John Rotluangliana chuan ACBOA office-ah Aizawl city bus driver leh conductor-te uniform tur a tlangzarh. Bus driver leh conductor-te hian January 15, 2014 aṭangin uniform an ha dawn a ni. John Rotluangliana chuan, driver leh conductor-te tana uniform mawihnai tak buatsaih a ni chu lawmawm a tih thu sawiin, khawpui chhung chei mawitu ṭangkai leh city bus enkawltute tana inthununna hmanraw ṭha tak a nih a beisei thu a sawi a, “Thawmhnaw inbel tur bik hian mihringte thinlungah inthununna ṭha tak a siam ṭhin a ni,” a ti. City bus driver leh conductor-te chu an passenger-te lakah hawihhâwm leh ṭhat chhuah zel turin a chah bawk. City bus driver leh conductor-te hian uniform hi Thawhṭanni, Nilaini leh Zirtawpni-ah an ha dawn a; uniform rawng hi a pawl a ni a, conductor form chu a paw dal a ni.

9th. Thursday: Congress Legislature Party (CLP) chu an leader, Lal Thanhawla, chief minister hoin CMO conference hall-ah an ṭhukhawm a; chief minister, minister, parliamentary secretary leh MLA-te chu an chenna in lamah zing kara interview neih loh an rel.

10th. Friday: Mamit bial aṭanga MLA-a thlan tlin zinga cabinet minister hmasa ber, John Rotluangliana chu Mamit Chhim Veng YMA hall-ah Mamit mipuite’n an chawimawi a; Supply changtu minister John Rotluangliana chuan, public distribution (PDS) aṭanga chini supply tihtawp ṭhin chu January 2014-ah chhunzawm a nih tur thu a sawi. Supply, Transport leh Tourism changtu minister hi Tourism director, Vabeiha Hlychho-in a ṭawiawm a ni.

11th. Saturday: Mizorama Missionary hmasa ber pahnih, FW Savidge (Sap Upa) leh JH Lorrain (Pu Buanga) ten Mizoram leilung an rah champha vawi 120-na, Missionary Day a ni a; Baptist kohhrante’n uar takin an lawm. Missionary Day pual hian Baptist kohhrante chuan awmni khamin an lawm a; tualchhung kohhran tam zawkah chuan chawhma inkhawm buatsaih a nih hnuah zaikhawm a ni a, tlaiah ruai an ṭheh a ni. Sap Upa leh Pu Buanga hian January 11, 1894-ah Mizorama chanchin ṭha hril turin Sairang an thleng a; missionary hmasa ber-ten Mizoram leilung an rah hmasak berna ní hi Missionary Day tih niin, Mizoram sorkar pawhin holiday-ah a puang a ni.

12th. Sunday: Indo-Bangla Boundary Inspection team chuan Tlabung leh a chhehvelah India leh Bangladesh ram chin chhinchhiahna lungphun (boundary pillar)-te an endik. Survey of India-a superintending surveyor, Swapan Das chuan, ramri endik hna an thawh chinah, ramrî chhinchhiahna lungphunte chu a awmna hmunah him taka a la awm hlawm niin a sawi a; ramri endik hna thawh chu sorkar laipuiin a ngaih pawimawh thu leh, tun ṭuma an hna ber chu India leh Bangladesh ramrî bik endik a nih thu a sawi bawk. Indo-Bangla Boundary Inspection team-ah hian India lam aṭangin West Bengal & Sikkim Geo-spatial Data Centre, Survey of India, Kolkata-a an director, NR Bishwas leh Survey of India-a superintending surveyor, Swapan Das te bakah, Survey of India-a mi pawimawh eng emaw zat an tel a; Bangladesh aṭangin Surveyor General of Bangladesh-a mi, Brig.Gen. Mohammad Wahidul Islam Talukdar chu team leader a ni a; BGB director (Chittagong Region) Lt.Col. Mohammad Tauhidul Islam, Survey of Banladesh-a deputy director Mohammad Abul Kalam leh, Bangladesh Ministry of Defence-a sr.assistan secretary Iqbal Mahmud leh Iqbal Mahmud-te an tel bawk.

13th. Monday: BJP Mizoram Pradesh chuan kum 2014 atan an pisa an hawng. Pisa hawnna inkhawm hi an party vice president, Laldinliana’n kaihruaiin, an president, Lalhluna chuan kumina Lok Sabha inthlanna turah Congress kaihhruai sorkar chu BJP sorkarin a thlak dawn tih sawiin, “Congress sorkar chhungin thil man nasa takin a sang a, ei rukna pawh a hluar nasa hle a ni,” a ti.

14th. Tuesday: NLUP Implementing Board (NIB) buatsaihin Tourist Lodge, Chaltlangah ‘Kut Hnathawktute Ni’ hman a ni a; khuallian, Agriculture minister R.Lalzirliana chuan, sorkar hnathawkte chu hlawh lakna atan chiaha an hna hmang lo turin a chah. Inkhawm hi NIB chairman, JH Roṭhuama’n a kaihruai a; R Lalzirliana chuan, “Sorkar hna hi hlawh lakna atana chauh thawka inngaih tur a ni lo. Ram leh hnam tana thawk kan ni tih hre reng chunga kan thiamna leh theihnate hman a pawimawh a ni,” a ti a; sorkar ṭhat leh ṭhat loh chu official-teah thui tak a innghah thu a sawi bawk. Kut Hnathawktute Ni hmannaah hian Mizoram hmun hrang hrang aṭangin kuthnathawktute an kalkhawm a ni.

15th. Wednesday: Aijal Club-ah Planning Department buatsaihin ‘ANNUAL PLAN’ siam dan inzirtirna, workshop neih a ni a, Mizoram sorkar hnuaia department zawng zawnga Plan sum lama mawhphurtu, Officer leh Clerk lamten uluk leh fimkhur taka Annual Plan siam dan leh Scheme hrang hrang, state pawisa leh Central sum atanga ruahmanna mumal tak siam dante inzirtir a ni a, ‘Quarterly Progress Report’ QPR pawm tlak siam dan te pawh inzirtir nghal a ni. He workshop-ah hian Planning Department hotu Principal Adviser, Planning Addl Secy. ni bawk, Pu Ngunlal Chinzah, Dy. Adviser, Pu Lalchhuanawma Hrahsel leh Sr. Research Officer, Dr. Lalrinchhana’n Mizoram sum hmuh dan leh hman dante zirtirin thahnemngai taka sum hmuhna tur ngaihtuah chunga plan leh project-te siam turin kal khawmte an ngen a ni. Sorkar kum thar atana Plan Budget ruahman chu hun tiam chhunga thehlut vek turin Department zawng zawng hriattir nghal an ni bawk.
16th. Thursday:Mizoram State Law Commission Chairman Office thar, New Capital Complex-a an building ding lai chunga sak thar chu Law & Judicial Minister, Pu Lalsawta’n a hawng. Minister chuan mipui rorelna ramah chuan dan fel tak a neih a tul thu sawiin, ‘tumahin dan hi an bawh chhe thiang lo a, dan hman tangkai theih tawh loh turte paih a, la mamawh turte leh siam belh ngaite ngaihtuah a zir chianna kawngah Law Commission hi a pawimawh hle a ni,’ a ti bawk. Law Commission Chairman Office hawnna inkhawm hi he Commission Chairman, Pu John Siamkunga’n a kaihruai a ni.

17th. Friday: Pu Chalrosanga (Mavala) Lunglei West Bialtu MLA chuan Lunglei Civil Hospital tan thisen a pe. Hei hi Lunglei Chanchinthar 2nd. Anniversary denchhenin tih a nia, hmeichhia 6 leh mipa 21 in an pe a ni.

18th. Saturday: Synod Conference Centre-ah Mizo Moral Reformation Network International buatsaihin Kohhran hrang hrang thalaite pualin seminar neih a ni a, Rev.TC Laltlawmlova’n a kaihruai. He seminar-ah hian Rev Zosangliana Colney-in ‘Kristian thalaite rilru put hmang siam that’ tih thupui a sawi a, kohhran pawl hrang hrang atangin mi 124 an tel a ni.

19th. Sunday: Baptist Church of Mizoram (BCM) chuan Lunglei Zotlang North biak-inah missionary tir chhuah inkhawm an buatsaih. He hunah hian AGS i/c Mission, Rev. KV Thanga’n thlahna thuchah sawiin, general secretary, Rev. H Lianngaia’n missionary pathum a tir chhuak a ni.

20th. Monday: Land Revenue & Settlement minister, R.Romawia chuan a bial chhunga Bawngkawn Local Council House chu a hawng. Minister chuan Bawngkawna Brigade ram chu sorkarin a chinfel hunah vantlang tana hmun pawimawh siamna atan hman a nih tur thu a sawi.

21st. Tuesday: November 23rd., 2013-a Bru helhoin Dampa ngaw aṭanga an rûkbo mi pathum zinga Mizo pahnih – Sanglianthanga s/o VL Hmuaka, Mamit Charkawn leh Lalzamliana s/o Buanga (L), Kolasib Vengthar te chu a rubo tu NLFT-te’n an chhuah hnuah an awmna Bangladesh atangin, Mizoram thlenpui an ni. Deep Mondal, West Bengal erawh chu chhuah a la ni ve lo thung. Mizorama pawl hrang hrangte chuan thuchhuah an siam a, Sanglianthanga leh Lalzamliana te chhuah an ni chu lawmawm an tih thu leh la chhuah ve loh Deep Mondal pawh a rang thei ang bera chhuah an phût thu an tarlang hlawm.

22nd. Wednesday: Chakma Autonomous District Council Chief Executive Member thar atan Pu Buddha Lila Chakma chu rinawmna thu tiamtira lak luh a ni. Rinawmna thu leh sorkar thuruk vawng tha tura intiamna thu hi Chakma Autonomous District Council Art & Culture Hall-ah Lawngtlai Bawrhsap, Pu J. Hmingthanmawia’n tiamtir a ni. CEM lak luhna inkhawmah hian CADC MDC te, Officer-te leh party hruaitute bakah SDO Civil, Pu L. Rinliana te an tel a ni. Pu Buddha Lila Chakma hi Vaseitlang bial atanga MDC atana thlan tlin a ni a, tun tum hi MDC atan a zawna tum thum thlan tlin a nihna a ni. Lak luh a nih hnu-a thusawiin, Pu Buddha Lila Chakma chuan a ngaih pawimawh hmasak tur chu Kamlanagar khawpui chhung kawng black top a nih tur thu a sawi a, hemi bakah hian District Council-a MDC te leh officer-te’n hnathawh dan an thiam theih nan training pek an nih tur thu leh, thalaite tan Annual Sports Meet siam tum a nih thu a sawi bawk.

23rd. Thursday: Mizo Academy of Science (MAS) leh Zirtiri Residential Science College (GZRSC) ṭangkawp chuan GZRSC seminar hall-ah thlai thar hlawk zawk dan leh mihring tana him zawka thlai chi siam danglam dan zirna an buatsaih. Seminar-ah hian GZRSC principal, JH Zoremthanga’n seminar buatsaih chhante a sawifiah a; Dr PC Lalrinfela, GZRSC-a zirtirtu leh, Dr Nuchhungi, asst. professor, Department of Horticulture, Mizoram University ten paper an present a ni.

24th. Friday: Court thupek angin Police-te’n PWD motor an man tan. Hei hi kum 1984-85 vela Maubawk atanga Govt. Complex inkar kawngpui laihna-a ram neitute hnenah Court-in zangnadawmna, cheng nuai 52/- leh a pungte pe tura thupek a chhuah, PWD-in an zawm loh avanga Court in PWD motor 48 manna tur thupek a chhuah bawhzuina a ni. Police-te hian motor an manna tur thupek leh motor an man tur ziahna te chu an keng a, mahse, Tuikhuahtlanga PWD pisa-ah hian motor man tura court-in a tih 48 zinga 4 chauh a awm avangin heng motor 4-te chauh hi an man rih a ni.

25th. Saturday: Vote nei tharte puala ram pum huapa National Voters’ Day hman chu Mizoramah pawh Vanapa Hall-ahpawh hman a ni a, hetah hian Larsap, Pu Vakkom Purushothaman chuan, “Tun hnaia Mizoram Assembly Inthlanpui neih kha inthlanna muanawm, thianghlim leh fel fai tak a ni,” a ti. He inkhawm hi Chief Electoral Officer, Pu Ashwani Kumar-a’n a kaihruai a, he ni hman chhan a sawifiah bakah, he ni pual hian kal khawmte chuan ram leh mipuite ham that nan thu an tiam a, Chief Election Commissioner, Pu VS Sampath-a thuchah chu mipuite hmuh theih turin tihchhuah a ni bawk.He inkhawmah hian Central YMA President, Pu Lalbiakzuala, MPF Vice President ni bawk leh Joint CEO, Pu H. Lalengmawia-te pawhin thu an sawi a ni.National Voters’ Day hi kum 2011 atang khan ram pum huapin January ni 25-ah hman thin a ni.

26th. Sunday: UPC (North East India) General Missions department chuan Aizawl East District Biak In, Ramhlun South-ah missionary atana an lak thar mi palite chu rawngbawl turin a tir chhuak. Missionary palite hi UPC (NEI) general superintendent, Rev. VL Dika Sailo-in Pathian hnenah a hlan a ni.

27th. Monday: Mizoram-in a vawi khat nan senior national football intihsiak kan dawng ve ta. Hei hi 68th National Football Championship For Santosh Trophy a nia; Northeast Zone atanga khel phak tur zawnna a ni. Lammual khata mipui pungkhawm hmaah Mizoram team chuan Nagaland lamah goal thum an khung a, an lamah a lut ve lo thung. Mizoram hi group A-ah awmin Nagaland, Manipur leh Arunachal Pradesh ten en an awm ho a ni. Group pahnih aṭangin hian team khat chauhin final round an luh dawn avangin tan a ngai khawp mai. 24th. Feb. atangin final round hi Silliguri, West Bengal-ah an khel dawn a ni.

28th. Tuesday: Excise Minister, Pu R.Lalzirliana’n zu khap burna dan thlah dul tum thu-ah sorkar-in Kohhran rawn a tum loh thu a sawi nawn. He thu hi Tualbunga sorkar thar lawmna inkhawmah a sawi a ni.Excise Minister chuan, sorkar-in zu khap burna dan chu thlahdul hret a tum a, hemi chungchangah hian ‘Kohhran rawn a nih chuan sorkar-in Kohhran pawih khawih a hlauh avangin rawn a tum lo a ni, Kohhran chuan englai mahin zu khapna dan chu thlahdul a duh dawn lo tih hriat sa ni mah se, Mizo thalai zingah zu tha lo chhiatpui an tam tak avang leh, zu in lo thei lote’n zu tha an in theih nan ngun taka ngaihtuah chungin zu khap burna dan chu sorkarin thlahdul hret a tum mai a ni,’ a ti.

29th. Wednesday: Roll ennawnna neih takah kumin January ni 1-a kum 18 tling chin, Electoral Roll-a thun nana Roll ennawn a nih hnua Roll siam tharah Mizoram pumah vote nei, mi 6,96,448 an awm ta. Heta a lan danin Mizoram puma vote nei 6,96,448 hi mipa 3,41,934 leh hmeichhia 3,54,514 an ni a, roll hnuhnung ber aiin mi 9,577 in an tam a ni. Draft Roll, tlangzarh takah hian vote nei thar 18,450 an awm a, mi 8,873 paih an ni a, Aizawl District-ah vote nei an tam ber a, mi 2,60,427 an awm a, Lunglei District-ah 95,697, Champhai-ah 78,347, Lawngtlai-ah 72,076 Mamit-ah 58,299, Kolasib-ah 55,801, Serchhip Dist. ah 45,407 an awm a, vote nei tlemna ber, Saiha Dist-ah vote nei 34,394 an awm a ni.

30th. Thursday: Aizawl Treasury Square hmuna Mizoram Legislative Assembly House leh Information & PUblic Relations Office inkar, chawhmeh leh thildang zawrhna hmunah bomb chak tak a puak a, mihring thi leh hliam erawh an awmlo hlauh.Bungraw tih chhiat erawh a ngah hle.

31st. Friday: Edenthar Venga NH-54 kawngpui âna Assam type in pahnih leh RCC building pakhat a kâng a, Assam type in pahnihte chu bungrua chuh hman loin a kâng ral a, thi leh hliam erawh an awm lo. In kan ṭanna hi Assam type in pakhat zawk, Hlua Rethread Tyre Works in hnuai, Lalrinhlua in aṭangin a ni a, electric current kal sual vang nia sawi a ni. Assam type building kâng ralte hi Wesleyan Methodist-ten mi luah atana an sak leh C Lalrengliana, Saron Veng te in a ni. Concrete bulding hi J.Zamanthangi in niin, a nau Lalramthanga luah lai a ni a; bedroom leh bulding-a M/s Freight Company Pvt. Ltd. ten bungrua an dahte chu a kâng ral. In kan ṭanna Assam type chung ber chu motor ke (tyre) zawrnaah a ni a, kângmei chhuak hi a chak phah hle a ni. Kângmei a chhuah hnu lawkah Fire & Emergency Service-te’n a hmun an thleng nghal a, Edenthar Veng mipuite’n a ṭhelh hna an thawk bawk.

February 2014, Mizo(ram) Diary

$
0
0

1st. Saturday: Aizawla thu thar thehdarhtute chuan Kolasib thlang lama mau sahna leh thawn chhuahna hmunte a hmunah tlawhin an en fiah a, sorkar thu kalhin mau no leh tuai tak takte state páwna thawn chhuah atan sah a ni ngei tih an finfiah. Mau sattute hi hnam dang an ni deuh ber a, thuthar theh darhtute’n an tlawh lai hian KTP, mau sata inhlawhte pawh an awm nghe nghe. Mau sattute chuan, mau sah chin tur hrilh hriat an nih loh thu, thu thar theh darhtute chu an hrilh a, a remchang apiang an sat mai niin an sawi. Mau sah tawh sa, truck-a hlàn tawh leh la hlàn loh zingah mau no tak tak hmuh tur tam tak a awm a ni. Mau phurtu truck khalhtute chuan, an mau phurh chu Hindustan Paper Corporation ta tur a nih thu an sawi a, a phur tura hman mai an nih thu leh, mau man hi an hriat loh thu an sawi a ni. Truck hian a tlangpuiin vawi khatah mau quintal 90 atanga 100 inkar a phur a, thuthar theh darhtute’n an tlawh lai hian truck 30 chuangin Mizoram páwnah mau an phur chhuak a ni. Tunlai hian tui a tam vak loh avangin Tlawng luiah mau tawlh a ni lo a, truck-in an phur chhuak a, Cachar an thlenpui hnuah luiah an tawlh leh thin a ni.

2nd. Sunday: Lawngtlaia All Vehicles Owners & Drivers Association chu kawngpui siam phuta Total Bandh neih an tum chungchang sawiho-in, Lawngtlai DC Conference Hall-ah an thu khawm a, Dist. Bawrhsap, Pu J.Hmingthanmawia’n a kaihruai a ni. Lawngtlai-a Zoram Drivers Union Sub.Hqrs President, Pu J.Rohlupuia chuan Bandh neih an tum chhan sawifiahin, Lawngtlai District khawpui ber, Lawngtlai khaw chhung kawng chu siam that phuta kum 2012 atanga pawl hrang hrangten tan an lo lak tawh dante a sawi a, Total Bandh pawh vawi engemawzat huaihawt a nih dan leh, chuti chung chuan sorkar lam atanga hma thar lak hmuh tur a awm loh thute sawiin, kum 2012-a hemi chungchanga DC ho-a inremna an siam pawh bawhzui loh a nih thu a sawi. He thut khawmnaah hian AH & Vety Minister, Pu C.Ngunlianchunga pawh a tel.

3rd. Monday: 2014 – 2015 atana Rashtriya Swasthya Bima Yojana leh Mizoram State Health Care Scheme hnuaia inziah luhna, kumin atana a hmasa ber chu Govt. Complex-ah neih a ni a, Health Minister Pu Lal Thanzara’n hmanpuiin inziak lut, mipa panga hnenah RSBY atana hman tur Smart Card a hlan a ni. Minister chuan RSBY leh Mizoram State Health Care Scheme chu thil inang, mahse thil hran a ni tih sawiin, thil kal kawp leh hman kawp theih a nih thu a sawi a, heng scheme-in a huam china mite chu hemi chungchang ngaihvena inziak lut turin a chah a ni. Mi harsa, mi chan hai leh sorkar-a MR bill thei lo te tan heng scheme te hi thil hmantlak, damloh nikhuaa innghahna tlak a nih thu sawiin Pu Lal Thanzara chuan, hun tiam chhunga inziah luh ngai pawimawh turin mipuite a sawm a ni. RSBY hi kum 2010-ah hman tan a ni a, MSHCS hi chu kum 2008 atanga hman a ni tawh a, Mizoramin a zawnin tum hnih, National Award a dawn phah tawh a, ‘RSBY hian tun hma khan BPL chhungkua chauh a huam a, kumin atang hian MGNREGA Job Card neite leh AMC hnuaia street vendor-te pawh a huam tawh dawn a ni’, a ti bawk. He Scheme pahnih hi kumin April ni 1 atanga nakkum March ni 31 chhunga hman atan inziah luhna hun hawn tan mek a ni a, kumin April thla thleng inziah luh theih a ni ang.

4th. Tuesday: World Cancer Day a ni a, Vanapa Hall-ah leh district headquarters-ahte hman a ni. Vanapa Hall-a World Cancer Day hmannaa khuallian, Health minister Lal Thanzara chuan, “India rama cancer vei tamna ber kan ni hi vawiin World Cancer Day aṭang kan inenfiah a pawimawh tak zet a ni,” a ti a; kum 2015-16 ah Mizoramah MBBS admission ṭan theih beisei a nih thu a sawi bawk. World Cancer Day hmanna inkhawm hi Health secretary, Esther Lalruatkimi’n a kaihruai a; oncologist, Dr Jeremy L Pautu-in thupui, ‘Ngaihdan dik lo dah bo ang’ tih a sawi a ni.

5th. Wednesday: Mizoram Synod hnuaia rawngbawltu hriat hlawh tak, Moderator hlui, Rev. Thansiama chu Chhinga Venga a chenna inah lung na avangin a thi a, kum 84 mi a ni. Rev. Thansiama hi kum 1930 April ni 14 khan a piang a, kum 1958-ah Pastor-ah ngemngheh a ni. Synod hnuaia a thawh chhungin Synod Moderator hna, vawi hnih a chelh a, kum 1989 January thla-ah a pension a ni. Rev. Thansiama hi mi ze nghet tak nei a ni a, a huaisenna hi mite hriat a hlawhna ber a ni a, dik ni-a a hriat chu mi dang ngaihdan tur ngaihtuah lova huaisen taka tan mi a ni. Nikum October ni 10 khan bual inah a tlu sual a, Aizawl Civil Hospital cabin-ah enkawl a ni a, that chhuah a nei ta meuh lo a, damdawi ina thla khat vel a awm hnu-ah in lama enkawl a ni a, tun hi a lo thleng ta a ni. Rev. Thansiama hi a dam lai pawha Biak Ina mitthi vui duh lo mi a nih avang leh, amah ngei pawhin a thih hunah a ruang chu Biak Ina la lut lo tura a chhungte a hrilh lawk angin, a chenna inah Mizoram Synod Moderator, Rev. K.Lalhmuchhuaka’n thlamuanna thuchah sawiin a vui a, a vuina inkhawmah hian a rawngbawlpui, thenrual tha leh a amah uitu mi thahnem tak an tel a ni. Rev.Thansiama hian a nupui, Pi Thanchhungi leh an fate 6 a kalsan a ni.

6th. Thursday: Excise & Narcotics Department (END) chuan Lunglei Bazar (Kikawn)-ah Ganja 23 Kgs & 400 grams leh aneitu, Thanglianngena (26) s/o Haukhamsuk (L), Hrianghmun, Champhai District chu an man. Thanglianngena hian heng Ganja te hi Myanmar atanga a rawn lak a ni a. Bag lian tak 2-ah a dah a. Lawngtlaia hralh tumin Lai Night Travels Bus-in a rawn keng a, Lunglei-a Excise & Narcotics duty te chuan an lo man ta a ni. Excise & Narcotics Department hian Thanglianngena hi Section 20(b) (ii) (C) of the Narcotics Drugs & Psychotropic Substances Act, 1985 (NDPS Act) hnuaiah thubuai an siamsak a ni.

7th.Friday: Prof. Darchhawna lehkhabu ziah, ‘Beisei ram 2′ tih chu I&PR auditorium-ah Art & Culture minister, R.Romawia’n a tlangzarh. Lehkhabu-ah hian thupui hrang hrang 28 a awm a, a ziaktu hi Padma Shree awardee a ni.
8th. Saturday: Aizawl Kennel Club chuan Pachhunga University College khelmualah Dog Show 2014 an buatsaih a, uite tan inelna chi hrang hrang buatsaih a ni. Dog Show-ah hian hmun hrang hrang aṭangin mi en emaw zatin an uite thawh chhuahpuiin an tel a, MLA, R.Vanlalvena’n a hmanpui a ni.

9th. Sunday: Presbyterian kohhrana Kohhran Hmeichhiaten February 7, Zirtawpni zan aṭang a pastor bial inkhawmpui an hman chu a a tiak ta. Kohhran Hmeichhe bial inkhawmpuiah bial hruaitu thar an thlang nghal.

10th. Monday: Labour, Employment & Industrial Training minister, Lalrinmawia Ralte chuan Aizawla Industrial Training Institute a tlawh a, zirna kalpui dan leh a hmunhmate a enfiah. Minister Lalrinmawia Ralte hian ITI class-room leh an hmanraw neihte an en a; ITI-in a mamawh hrang hrang te leh zirlaite’n an harsatna tawhte minister hnenah hian thlen chungchangah minister chuan, ITI thuam ṭhat kawngah theihtawp chhuah a tum thu a sawi a, zirlaite chu eizawnna tlak thiamna nei ngei tum turin a chah a ni. ITI, Aizawlah hian trade 20 awmin, zirlai 370 leh instructor 33 an awm mek a ni.

11th. Tuesday: Lunglei District Anti Tobacco Squad chuan Lunglei khawpui chhungah vaihlo khuahkhirhna dan, COTPA bawhchhia an awm leh awm loh an enfiah a, phal lohna hmuna meizial zu mi pali manin, pawisa an chawitir.

12th. Wednesday: Falkawna State Referral Hospital pêng bula F.Lalthlamuana in, Assam type, Mangchhuana luah lai chu bungrua engmah chuh hman lohin a kâng ral. In kan chhan hi electric current kal dik lo vang nia rin a ni a, a kan ṭan laiin chhungkaw pa ber, Mangchhuana chu hna thawk turin a chhuak tawh a ni.

13th. Thursday: Lawngtlai-a CMO Conference Hall-ah Lawngtlai District-a ASHA te pualin training neih a ni a, Health Directorate atangin Sr. Malaria Inspector, Pu Rualkhuma’n a hmanpui. Training-ah hian sikserh damdawi thar, ACT-AL leh RDT Bivalent hman dan inzirtir a ni a, kum kal ta chhunga ASHA hna thawk tha, thisen test tam leh hna dang thawk thate chu lawmman pek an ni bawk. Lawngtlai District-ah hian sikserh vei an tlem sawt hle a, he natna avanga thi pawh an tlem hret hret nia hriat a ni.

14th. Friday: Champhaia Excise & Narcotics Enforcement Staff-ten Melbuk-ah ruihhlo, Heroin gram 28 an man. A neitu nia hriat, Hmingthansanga, kum 42, Zokhawthara Biakliana fapa pawh man nghal a ni a, ND&PS Act, 1985 tlawh chhanin thubuai siamsak a ni. He Heroin hawng hnih hi Mizorama hralhna rate anga chhutin Rs. 3,00,000/- man vel a tling a ni.

15th. Saturday: 5th. Dr TAo Memorial Football Cham¬pionship-ah Mizoram leh Meghalaya chu hun pangngaia 1-1 an draw hnuin penalty shootout-ah 3-1 a chakin Mizoram chu a vawihnihna atan Dr TAo Football-ah an champion. Mizoram hian trophy bakah tangkafai Rs 7,00,000/- ngawt an dawng.

16th. Sunday: Champhai Vengthlanga Wesleyan Methodist Kohhran biak-in sak thar chu associate director, Rev. Ben Ward, USA-in a hawng. Biak-in thar lawm hian he kohhranah láwite chuan ruai an ṭheh a ni.

17th. Monday: Aizawl Press Club-ah Aam Admi Party (APP), Mizoram din a ni a, kumina Lok Sabha inthlanpui neih turah candidate neih nghal an tum. APP, Mizoram din a nih thu hi AAP nation executive member, hmarchhak changtu, Habung Payeng chuan a puang a ni. AAP, Mizoramah hian Lalthanzami, Zemabawk chu co-ordinator niin, SL Sailova, Tuikhuahtlang chu joint co-ordinator a ni a; anni bakah hian executive member panga ruat an ni.

18th. Tuesday: Parliamentary secretary, TT Zothansanga chuan Mamit Chhim Veng YMA Hall-ah Mamita MPSC exam centre dah thar a hawng. Exam centre hawnna inkhawm hi Mamit DC, RS Lalzamliana’n a kaihruai a; TT Zothansanga chuan, “Tumna kan nei a, mahse hlawhchham kan tam a, hlawhtling lo tur kan la tam bawk. Taimâk tawk loh vang te, tumruh loh vangtein kan nih tur ang kan ni lo fo. Result ṭha tak kan nei a, mahse hriatzui tlak loh kan tam, thiam thei aiin taimâk leh tumruh a pawimawh tawh zawk,” a ti.

19th. Wednesday: Mizoram Ministerial Service Association (MMSA), Assistant Unit chuan Khatla-a Circuit House-ah August 2013 leh February 2014 inkara an member, pension-a chhuak mi 25-te thlahna inkhawm an buatsaih. Inkhawm hi MMSA Assistant unit finance secretary, Lalchhuana’n a kaihruai a; tunah hian Mizoram sorkara assistant hna awm zawng zawng 837 zinga 643 chu hnawh khah a ni a, hnawhkhah loh 194 a awm a, sorkar kum kal mekah pension-a chhuak mi 61 an awm bawk. MMSA hruaitute chuan, assistant post ruak hawhkhah loha awm reng hi an ngaihmawh thu sawiin, sorkarin hnawh khat thuai se an duh thu leh, duhsak zawng ringawt dah loin, mi thiam, naupang zawkte dah ni thei se an duh thu an sawi a ni.

20th. Thursday: Mizoram police-te’n Zuangtuiah ruihhlo, heroin gram 72, cheng nuai 4 chuang man an man. CID Crime hnuaia Special Narcotic PS Staff-te hian an thu dawn bawhzuiin Zuangtuia Pu Lalhmunliana In luahtu, Lalramchhana, kum 26 In luah lai ceiling atangin heroin gram 72 hi an man a, ruihhlo hi tualchhungah Rs. 4,00,000/- man vel a ni a, a neitu hi thubuai an siamsak a ni.

21st. Friday:Nikum tawp lam atanga neih tawh Zonet Cable TV Mizo Idol thlanna final a ni a, Mizo Idol 2014 atan Grace Lalchhanhimi Kolasib thlan a ni ta.

22nd. Saturday: Serchhipa Legal Metrology enforcement-te chuan Chhingchhip-a dah tur eirawngbawlna gas phur truck, MZ-02 9152 aṭangin gas bûk tling lo bûr 25 an man. Gas phurtu truck hi Zothansangi ta niin, Lalrinliana Sailo, Lunglei Venghlun khalh a ni a, gas-te chu SK Indane, Serchhipa dah tur niin, Mualkhang Gas Blotting Plant aṭanga phurh chhuah a ni. Lalrinliana Sailo hian gas bur 10 chu kawngah a hralh a, a hralh takte hnawhkhah leh nan gas bûr dang aṭangin gas a la chhuak a, bûr 25 chu a bûk a tlin loh phah ta a ni.

23rd. Sunday: Isua Krista Kohhran (IKK) hmeichhe inkhawmpui rampum huap vawi 39-na February 21st Hmunpui kohhrana neih chu.a tiak ta. He inkhawm pui thupui chu ‘Tho la, êng rawh’ tih a ni. Kum 2014 budget atan Rs. 3,15,000/- an pawm a, kum 2015 inkhawmpui chu Armed Veng South kohhrana nghah turin an rel bawk.

24th. Monday: Lawngtlai AOC venga Tomba Singh in chu bungraw chuh hman loin a kang ral. In hi bedroom aṭanga chhuak niin, kangmei chhuah lai hian Tomba Singh fanu chu choka-ah a awm a, hliam tuar loin a tlan chhuak hman a ni.

25th. Tuesday: Mizoram Presbyterian Church Synod hruaitute chuan an pisa-ah MLA-te lêngah sáwmin, an inkâwmho a, Synod hruaitute chuan MLTP Act thlahdul ṭha an tih loh thu an hrilh. Assembly speaker, Hiphei chuan, MLTP Act thlahdul chungchang chu uluk taka ngaihtuah a ṭul thu sawiin, “Zu khapna dan hi a kil lehlam aṭanga thlir chuan accident leh buainate a tlem phah nia sawi a ni a, a lawmawm hle. Hetih lai hian, zu in châk si, zu ṭha in tur hmu lote’n zu ṭha lo an in avangin mi tam takin zu hi an thih phah a ni. Kristian ram dangah pawh zu an khap ka hre lo,” a ti a; zu khap leh zu khap loh inkarah kohhran leh sorkarin kal dan thiam se a duh thu a sawi. Inkawmhonaah hian MLA 31 an tel a; Synod chuan MLA-a an tlin lawmpuina atan Holy Bible leh memento an pe vek a ni.

26th. Wednesday: Gauhati High Court chuan Mizoram Judicial Service Officer eng emawzat a sawn kual. High Court thuchhuak ang hian Gauhati High Court Aizawl Bench-a Registrar, Pu R. Thanga chu Aizawl District & Sessions Judge a ni ang a, Lunglei District & Sessions Judge, Pi Lucy Lalrinthari chu NDPS khawih turin Judge atan dah a ni a, Aizawl District & Sessions Judge, Pu KL Liana chu Motor Accident Claims Tribunal-ah Presiding Officer thar a ni ang. High Court chuan, Aizawl Addl. District & Sessions Judge, Pi Marli Vankung chu Lunglei District & Sessions Judge-ah a dah a, Motor Accident Claims Tribunal Presiding Officer, Pu Joel Joseph Denga chu Mizoram State Legal Service Authority Member Secretary-ah dah a ni a, Chief Judicial Magistrate, Pu Michael Lalrinsanga Sailo chu Aizawl Sr. Civil Judge a ni ang a, Aizawl Sr. Civil Judge, Pi Sylvie Zomuanpuii Ralte chu Chief Judicial Magistrate a ni ang. Anni bakah hian Aizawl Civil Judge, Pu Malsawmdawngzuala chu Lawngtlai Civil Judge-ah, Aizawl Civil Judge, Pu Lalramsanga chu Serchhip Civil Judge-ah dah an ni bawk.

27th. Thursday: Police-te’n Health Minister hlui, Pu R.Tlanghmingthanga an man a, bail-a chhuah lehnghal a ni. Police-te hnen atanga thu dawn danin, Court thupek an hmuh angin Minister hlui, Pu R.Tlanghmingthanga hi an man na a, a thubuai hi bail theih chi a nih avangin bail-in a chhuak leh nghal a ni. Chief Judicial Magistrate-in Health Minister hlui, Pu R.Tlanghmingtanga manna thupek hi a chhuah a, hei hi nikum kum 2013 Assembly inthlanpuia RO hnena affidavit dik lo a thehluh vang nia hriat a ni a, kha inthlanpuiah khan Pu R.Tlanghmingthanga khan affidavit-ah thubuai nei lo angin a inziak a, mahse Ayush building sak chungchanga a thubuai chu a la tawp loh avangin Aizawl South II RO-in a lakah hian FIR a thehlut a ni.

28th. Friday: Kolasib bialtu MLA leh minister hlui, PC Zoram Sangliana chu a kal thlak turin Super Speciality Hospital, Kolkata-ah tha taka zai a ni. PC Zoram Sangliana kal thlakna tur hi a makpa-in a pe a ni.


Ngaihtuah a ti thui mang e!

$
0
0

Nimin March ni 4, 2014 khan kan college-ah tul tiin ka kal a. Chutah chuan professor pakhat, Pi Teresa Clark ka hmuh a tul vangin a office kawngkhar ka va kik det det a, min ko lut a ka thu ta a. A thil hriat a sawite chuan minti lawm hlein a mah min nel tir phah nghal hle mai. A office ka chhuahsan hnu erawhin thui tak min ngaihtuah tir zui chiang kher mai.

Min ko lut chu thuthleng min kawhhmuh a, ka thu ta a. Ani chuan, “Kan inhmu tawh em?” a ti nghal chawt pek a. Kei chuan kan la inhmuh awm ka hriat loh thu ka hrilh a. Ani chuan min hmuh tawhna nei tlat a a inhriat avang chuan min zawt chik angreng viau mai a, min nel sa sarh reng bawk a tichuan leh, “A nih Mizo i ni em?” min ti ta phawng mai a ni. Ka phu zawk lek lekin ka hria. USA kum heti zat ka awm ve tawh chung hian tumah ka hriat ngai lovin, “Mizo i ni em?” min la ti ngai lo. A lawmawm dangdai teh asin.

Ka thil tih tur ka tih pah chuan kan titi zui zel a. State dangah rei tak a thawh hnuah a pasal kan khaw lam a an sawn vang a a insawn ve thute a sawi chhova. A class neih hmasakber te chu mahni inhriattirna (self introduction) nei turin a tih a, “a mal mal a kut phar a ‘Kei hi Chin Hills, Burma atanga lokal ka ni,’ an ti zel a. Maryland state a ka class lak hmasakber chu Chin Hills a mi vek an ni ta a nih chu; mak ve deuh a ni,” tih chu tui takin a sawi siam siam a. A hnuah nasa takin research a neih tak thute sawiin, “India a Kuki, Zomi leh Mizo te hi Burma a Chin-te nen hian mihrang inni lo a nih hi. British ho ziak lehkhabu hluite pawh ka haichhuak a, ziak hrang tam tak ka chhiar a– chi khat, hmun hrang a chengten identity hrang hrang in lo hmang mai a ni tihte ka hmuchhuak asin,” tiin phur takin a sawi chho ta zel a. Ka lo sawi thin fo ang a nihavangin kei tak mai chu ka phur ta nek a, kan titi tui chho ta hle nghe nghe a ni.

He ram USA ah hian hnamdangin, “Mizo i ni em?” tia min zawh vawikhatna a nih bakah, a sawi zel danin inneihnaah, Pu Hminga Hmar-te nen dawhkan kan lo kil tlang tawh a ni tih thlengin a sawi chho ta zel a. A hriatrengna pawh a tha takzet a ni. Chin Hills a Lai (Pawi) ho te, Paite-te leh Kalay lam Lusei tawng hmang Tahan mite chuan an nel em em thute chu min hrilh zel a, mitthi vuinaah te, inneihnaah te a kal fo thin thu te chu min hrilh ta zel a ni.

A sawi pakhat lawmawm ve em em mai chu, “American, heta US a piangte ai hian heta lokal hnu a English zir chawp ho hian tan an la peih a, lehkha an thiam chak zawk fo. Immigrant hrim hrimah Chin hills a mite leh Mizo te hi lehkha in thiamthei ber,” a tih kha a ni awm e. Zohnahthlakten mahni chipui hnamdang ang lek lek a kan inen fo lai a vun var hnamdangin, research nasa tak a a neih hnuah tute nge kan nih a chiang em em mai hian Zohnthlakte hi kan inenchian a ngaih zia min ngaihtuah nawn tir chiang kher mai.

Naupang pangchang hi!

$
0
0

Fa enkawl chungchangah hian midang tan a thurawn pek a awl viau laiin mahni tih a harsa talh a ni duh fo thin thung. Khawvel mihring awm tawhah hian “Fa enkawl thiam tak ka ni,” ti a midang an fuihna ang thlap a enkawl thiam hi an vang ngawtin ka ring bawk. Chutia han tih karah erawh khawvel hmun hrang hrang a mten an fate an enkawl dan erawh a dang thliah hlawm a, chumi a ka hmuh pakhat chu Mizo-ten kan chin ve atan ka duh em mai a ka thiam ang tawkin sawi kan tum thung ang e.

India ram chhung chauah nilo, khawvel ram hrang hrangah hian naupang pangchang hi an awm ve zel tho mai. Chumi zingah chuan United States hi naupang pangchang ka hmuh khatna ber a ni hial maithei. Kum sawm chuang ka awm ve ta a, hemi chhung hian ka ngaihtuah kir pawhin naupang pangchang tak (ti mai ang), nu leh pa office/hnathawk kal tur ngen a tap hawm hawm hi ka hmuh awm reng reng ka la hre miah lo. Ka ngaihtuah kir thui viauin ka inhria a, ka ngaihtuah chhuak zo tlat lo mai.

Mizo-te chuan fa kan neihin kan mutpui a, kan paw deuh reng a, kan puak loh leh kan pawm lum reng fo thin. Nausen pawm leh puak ngun chuan chutiang a tih loh chuan an tlei duh lo fo tih chu fa nei tawh chuan kan hre tlang viauin ka ring. An han lian hret a, kan duh loh ang a an awmin vin deuh hrawk mai hreh loh chang kan ngahin ka hre bawk. An tap kan thlemin kan duat leh lutuk a, an tah chhanah midang mawhpuh sak tur an hriatin kan zawn sak fo thin. Thlem nan tih thaih leh lawmman pek kan ching viau aithei bawk. Engemaw an tih a tinawn tawh lo tur a kan duhin, “Khatin ti suh, i pa/nu-in a hau hrep mai ang che,” tih kan hmang viau bawk awm e. Heti zawng hi duhtawk ta mai ila!

Ka hmuh leh hriat theih chinah United States lamah ve thung chuan a danglam hlauh thung. Naute an pian hnuin an mahniin an mut hran tir nghal a, an vil uluk viau thung. An nausen chhungin an taksa lum an nghen tir tam ve lo. Naupangin thil an zawhin an hriat awm turah thu dik fumfe lo an hrilh ngai lo va, an hriat tur chi a nih loh chuan chutiang chuan tha takin an hrilh zawk thin. Pawm a kuah hliau hluau reng emaw pua emaw pawm ve vak an ti lo va, mahse a langin an hmangaihna an hmuh tir a, an aw-in, “Ka hmangaih che (I love you)” tih an inhrilh ngun hle. Naupang an nih vangin an vin ngawt lo va, naupang pawh puitling hian an zahna an lantir tho mai. Chutiang chuan naupang pawhin zah takin an nu leh pa an biak thin phah niin ka hria.

Naupang pangchang lo tur a enkawl chhoh kan duh chuan an nausen lai atangin kan enkawl dan a fuh a ngai niin ka hria. An sen-lai atangin an len deuh hnu thleng a kan kiang a kan muttir reng mai te, an tap kan thlem dante hian an pangchang tir niin ka hre tlat. An tap a nih pawhin, “Tunge ni ka fapa lo hau mai mai, an chalah ka pen fawk ang,” tiang deuh emaw a thlem lovin, “Dam rawh se” emaw “Dam dam vanah kai,” tiang zawngin thil dang/midang mawhpuhna zawng lo va thlem tum ta zwk ila a tha viau bawkin ka ring. Tin, “I pa’n a hriat chuan a hau ngei ngei ang che,” ti lovin, an tih dik lohna kha keimahni’n kan duh lo a, ti nawn leh tawh lo turin zaidam aw tak a hrilh mai hi alo tha khawpin ka hria a ni.

Hetiang ka rawn sawichhuah ngamna chhan hi keimah ngei hi ka naupan lai a pangchang uchuak, ka piin min thutpui lo va, skul chhung a thu duh lo khawp a pangchang ka ni. Chutiang hrep ka nih vangin tun hnu hian ngaihtuahna ka hmang chho ta a, United States a mi fate chu Mizoram a kan fate angin an pangchang ve miah lo tih ka hmuhin ka chhut ve nasa bawk thin. Tichuan fa ka nei ve ta a, ka fate chuan an duh sawi mahse tapin an ngen lo va, tha takin min dil tawh mai zawk thin a, hna a ka kal dawn pawhin min kuah a min bye bye mai tawh a ni. Han ti chhin ve teh u khai, a that ve tho ka ring tlat a ni. :)

Awm mai mai!

$
0
0

Tun hma (han ti ve ngawt ila) kan tlangval ve lai chuan “O.M.M (awm mai mai),” intih kan ching a, zahna chang kan hre lem hlei lo va. Kulikawn kawngpui kam a dawr kawtah kan thu tlar put thin. Thu ho mai mai kan sawi a, a thenin lehkha an deng a, a then lahin tape recorder rawn puchhuak-in music kan ngaithla ring thei thin hle. In lamah eng vak kan ti peih lo va, chaw lah kan heh em em lawi si. Thuamhnaw nei tam vaklo tan erawh chhungte insuk nghah ngawt a theih lo va, mahni thuamhnaw kan su fai a, istiri-in kan nawt ro a, kan khu rum rum mai thin a ni.

Chhungte khan high school kan kal thleng mai khan admission leh tul reng reng min tih sak loh pawhin min pui vek thin awm e. Admission tih fel lamah pawh han lungkham vak kan neilo, chhungteah kan innghat mai a, a lo nuam thin ham ham khawp mai kan hahdam bawk si. Sikul chawlh a awm lahin kan duh duh kan ti a, sava kan veh loh leh tawlailir kan khalh a, Tlangnuam atangin chak fe fe-in kan lim thla a, chhungte rawngbawlna tur tel (cooking oil) ru chhuak thei thei khan tawlailir kha an nei chak tha a ni mai lehnghal a, entawn tur kan nei chaurau ve teh e!

Kan thanglian ve zel a lohtheihlovin mahni a intodelh a lo ngai chho zual zel a, kan tih than loh leh tum en pawh a kan en thin loh thil a nih vangin remchang apiangah chhungte kan la pur zel tho va. Mahni liau liau a tih kha huphurh takte-in kan huphurh thin niin ka hria.

Kan chhungte khan mawhphurhna min lo pe lo lutuk mah mah niin ka hre thin a, aia u zawkte lah chuan naupang kan nih vangin engmah thudik fumfe min hrilh duh ngai hek lo. A chang leh “Naupang chhia mai mai” min la tih san zui. Kan lian ve zel a, mahniin khawvel thil kan inzir chho va, kan taksa-in a than pui ang zelin mahniin kan indap chho ve a, hnathawhna chang lah kan hrelo, mahni in chhungah lah tih tur dap kan peih hek lo. Chhungten engemaw ti tur a min tih chang lahin tum burin emaw kan ti a, kan ti tha peih lo fo bawk.

Tun hnu a ka ngaihtuah hian, “khatiang a kan awm mai mai khan hun a lo rei thin zia leh nun thleng mai a nin rum rum chang kha a van tam ve thin tak e aw,” ka ti ta a ni. Engmah kan ti peih tak tak mang si lo, a tam zawkte lah chu kan nu leh pate khan lehkha zir bak thil dang min zirtir vak hek lo, chhungte zar a chapo ve ngawt te kha an va tam tak em. Kum tling tawh chin ngat hi chuan hna zahawm chu taihmak leh rinawmna siam a nih kan hriat hi a pawimawh khawpin ka hria. Entirnan, PWD lam a officer-te kha tinge miin fiamthu thawhnan an hman ruk tet tet thin kan tih chuan, an hna pawimawh em em mahse officer tam tak corrupt thin vangin hna zahawm lo va ngaih a ni ta tlangpui thinin, tun hma kha chuan PWD officer chin chu eiru tur a ngaih an ni nghal deuh tawp zel a nih kha.

Kan hnachelhin min ti zahawm lo va, kan rinawmna leh kan taihmakna chuan kan hna a ti zahawm thin zawk a ni; hun-in a hril mai thin. Chuvangin, eng hna pawh hi hna zahawmah kan siam thei tih inhriain thawh hreh nei lo vin, a tul leh kan hna hmuh ang ang thawk ila I awm mai mai lo vang u.

Zanriah Hnuhnung a Isua no kha hmuh a ni ta (em)!

$
0
0

Khawvel thil chhui miten hun rei tak hlawhchham titih a an lo zawn reng thin, “Isua wine inna no,” an tih “Holy Grail” chu historian ten an hmuchhuak ta tih an puang heu mai!

Spanish ram pakhat, Leon an tihah chuan biakin lian zet mai, San Isidro Basilica an tih chu a awm a. Han sawi tel zuai ila, Catholic biakin-te hian kohdan hrang an nei nawk hlawm. Entirnan, Cathedral chu Bishop awp/thuthmun biakin sawina a nih laiin, Basilica erawh chu Kristian thilah engemaw tak pawimawhna lo nei tawh thin/nei mekte sawina a ni a, a hming hi thlak theih pawh a ni lo a ni. Engpawh nise, chumi San Isidro Basilica-ah chuan museum a awm reuh a. Chutah chuan mi tlawh tam em em loh mai wine inna no, rangkachak leh lungmawi (agate & onyx) a thuah chu a awm a. Historiante’n lehkha pawimawh hrang hrang kum tel an neih hnuah “Hei ngei hi Holy Grail chu a ni e,” tiin an puang ngam ta a ni.

null


Isua hmui khan he no hi a si ngei em tih tumahin an fiah thei tawh lo tawp ang tih chu chiang saah ngai ta ila. Chutih karah chuan tun hma kum 100 tam lo bo tawh, Kristian hmasa ten ‘The Holy Grail” an tih kha a nih ngei erawh an chiang ngam ta-in a chhuitute chuan an insawi a nih chu. Tun hma atangin Holy Grail ang a sawi 200 chuang a lo awm tawh thin a, mahse chu’ngte chuan fiah an dawl zo thin lo va, tun a mi erawh chuan Kristian hmasate lo sawi thin ngei kha a nih fiah dawl zan a hriat a ni ta thung.

Holy grail ni a hriat chu mi hrang hrang kutah a awm hnu-in Muslim hovin King Fernando I a kutah an hlan leh ta a, chuta tang a hemi hmun a awm thei ta niin an hmuhchhuah ziaktu, historian pahnih, Margarita Torres leh José Ortega del Río te chuan an lehkhabu chhuah thar, “The Kings of the Grail,” ah chuan an ziak a ni.

Chhiar belh duh tan: http://nypost.com/2014/03/31/historians-claim…Holy-grail/

March 2014, Mizo(ram) Diary

$
0
0

1st. Saturday: Champhai aṭanga Aizawl pana tlan Scorpio MZ 01 J -3066 chu Seling thlen hma lawk kawng thlangah a tlan liam a, Jirin Zohminga (Thla 5) chu Thingsulthliah damdawi in panpui anih hnuah a thi. Scorpio-ah hian mi panga chuangin, kawngthlang feet 300 velah an lum a, an vaiin hliam an tuar vek a ni.

2nd. Sunday: Mizorama Thalai Inkhawmpui lian ber Kristian Thalai Pawl (KTP) General Conference vawi 55-na & Diamond Jubilee lawmna ni bawk, Khawzawla Feb. 27, 2014 atanga tan tak chu tluang taka neih a nih hnuah a tiak ta. KTP General Conference vawi 55-naah hian thupuiah ‘Tho la, Eng rawh’ (Isaia 60:1) tih hman a ni a, speaker atan mi pathum Rev. H.Lalrinmawia (CKTP Leader, 2004-2006), Rev. Lalzuithanga (CKTP Leader 2006-2007) leh Upa C.Ngurthantluanga (CKTP Asst. Leader 2000-2002) te an hmang. 2016-ah chuan Champhaiin an thleng dawn a ni.

3rd. Monday: Land Revenue & Settlement minister, R.Romawia chuan, sorkarin in hmun la nei lote tan in hmun pek tur a ruahman mek thu Chaltlang North khawtlang hruaitute a kawmnaah a sawi.

4th. Tuesday: Zemabawka bazarna hmunpui tur ‘Aizawl Municipal Market’ tia vuah chu AMC chairman, CT Zakhuma’n a hawng. Market hawnna inkhawm hi AMC chief executive officer, M.Zohmingthangi’n a kaihruai a ni. Aizawl Municipal Market sakna atan hian NH-54 kawngpui chhak lama UD&PA enkawl bazar chhak chu ram neitu, Lalramliana’n a thlawnin a pe a; market hi AMC-in Rs. 26,70,000/- sêngin bazar a sa a ni.

5th. Wednesday: March 5, 1966-a India sorkarin jet fighter hmanga Mizoram a beih ni champha, ‘Zoram Ni’ tia vuah chu MZP huaihawtin Aizawla I&PR auditorium -ah hman a ni a; Aizawla Zoram Ni hmannaah Prof. JV Hluna leh Lalhruaitluanga Chawngte ten paper an buatsaih an chhiar a, sawiho nghal a ni.

6th. Thursday: Salvation Army India Eastern Territory chuan Booth conference hall-ah Territorial Council neih a ni a; kum 2014-15 budget atan cheng nuai 852 an pawm. S.A Territorial Council-ah hian hun hmasa lamah India Eastern Territory budget 2014–15 sawiho a ni a; budget pumpui, cheng nuai 875 chu General Maintenance, Social, Property leh Trade-ahte ṭhen a ni. Territorial Council-ah hian chairperson chu territorial commander Col. Lalngaihawmi a ni a, Lt.Col. Lalramhluna, chief secretary chu vice chairman niin, TV Fambawl chu secretary a ni.

7th. Friday: Mizoram hmun hrang hrangah Chapchar Kut hlim leh hlawhtling taka hman a ni a; a hmanna pui ber, Lammualah chuan mipui an ṭhahnem hle. Lammuala Chapchar Kut hman hi chawhma dar 11-ah ṭan a ni a, Art & Culture secretary, C Zothankhumi chu kut thlengtu niin, INTACH Mizoram Chapter secretary, Thenseia chu kut pa a ni. Kut pa chuan, Mizo mipuite’n Chapchar Kut kan chhawm nung zel chu lawmawm a tih thu sawiin, hlim taka kut hmang turin mipuite duhsakna a hlan. Central YMA president, Lalbiakzuala pawhin thu a sawi bawk. Chapchar Kutah hian YMA branch hrang hrangte’n Mizo hnam làm chi hrang hrang entir niin, zaithiam ṭhahnem tak an zai a; MHIP lamin làm an entir bakah, PC Girls’ School naupangte’n pawnto an entir a, IMFA lamin hman lai Mizo inthuamna an entir bawk a ni.

8th. Saturday: Kanchenjunga Stadium, Silliguri, West Bengal-a 68th. National Football Championship for Santosh Trophy final-ah Railways chu 3-0 in a hneh a, a vawi khatna atan India champion a ni ta. Mizoram tan team captain Zico Zoremsanga chuan goal hnih khungin F.Lalrinpuia’n goal khat a khung. He tournament-ah hian Mizoram hian Kerala (3-1), Maharashtra (2-0), Services (4-1) leh Uttarkhand (2-1) te chu hneh vekin semifinal-ah Tamil Nadu chu (1-1) (2-0) in an hneh leh bawk.

89th. Sunday: 7th. Friday a tanga neih Mizoram Presbyterian Kohhran Hmeichhe Rorel Inkhawm vawi 7-na chu Durtlang Presbyterian Kohhran Biak Inah tluang taka neih a ni a, thupuiah ‘Lalpa lam i hawi ang u’ (Tah Hla 3:40) tih an hmang. Rorel Inkhawmah hian Dr. Lalnghakthuami, Associate Professor, ATC; Pi Rosangpuii, Central Committee Member leh Rev. Lalramliana Pachuau, Executive Secretary i/c Women ten thupui hmangin Pathian thuchah an sawi thin bawk.

10th. Monday: Kolkata-a British deputy high commissioner, Scott Furssedonn-Wood chuan zan khat riak turin Aizawl a rawn thleng a; Governor Vakkom Purushothaman, chief minister Lal Thanhawla, chief secretary L.Tochhong leh NGO leh kohhran hruaitute a kâwm. Mizoram leh Britain ram chu Welsh leh London-te nen Pathian thu kaltlanga inzawmna pawimawh tak nei an nih thu sawiin, Scott Furssedonn-Wood chuan, “Hei hi Britain chuan remchanga hmangin, hmasawna kawng hrangahte thawhhona neia tihnun leh a duh a ni,” a ti.

11th. Tuesday: Tuirial aṭanga Aizawl pana tlân taxi MZ-01 D-8844 chu Bung Bangla bulah a chesual a, mi pali chuang zingah a khalhtu Lalrimawia (40) w/o Zairemi leh Lalruatmawia (19) s/o HC Lalrohlua, ITI Veng ve vete a hmunah an thi a; pakhat dangin hliam a tuar bawk.

12th. Wednesday: India Champion, Mizoram Football team ten Aizawl an lo thleng. Lengpui Airport-ah Mizoram mipui thahnem takin an lo hmuak a ni. Assam Rifles Lammualah champion lawmna inkhawm chhawng hnih buatsaih a ni bawk. Champion lawm na chi khat atan hian sorkar hnathawkte tan chawlh (holiday) a puan a ni bawk.

13th. Thursday: National Disaster Management Authority (NDMA), Government of India leh Mizoram State Disaster Management Authoriy tangkawpin an buatsaih, kum 1897-a Shillong khawpui nuaitu lirnghing na tak 8.7 Richter Scale-a na lo thleng anga ngaiin chhiatna rapthlak thleng kara chet lak dan tur lemchanpui (mega mock drill) chu Aizawl khawpui chhung hmun hrang hrang: Kulikawn Middle School, Millennium Centre, Directorate of Higher & Technical Education, Pioneer Missionary School, Zarkawt leh Hotel Regency-ah ah neih a ni a. He Mock Drill-ah hian Sorkar Department hrang hrangte leh tlawmngai pawlte, School leh Hospital ten tha takin an chanvo an hlen a ni.

14th. Friday: Lunglei District Disaster Management Authority hnuaia Joint Verification Team-te chuan PWD SDO (Road) Rammawia hoin Lunglawna Industries department quarters a hmunah an enfiah. Industries quarters hi Industries department-in kum 1984 vela an sak a ni a, assam-type building a ni. In kalkhang leh chhuat a awm tawh lo a, a bang thlang lam a awm tawh lo bawk. Joint Verification Team chuan, in hi ṭhiah a nih loh chuan a bul hnaia chengte tan thlipui tleh thulhah a hlauhawm thei hle turah an ngai a ni.

15th. Saturday: April 3-9 chhunga neih tur UPC (NEI) ṭhalai khawmpui neihna tur Aizawl College Venga field-ah pandal an sak mek chu Venghlui local council lamin an hnenah dilna an thlen loh vangin pandal sak mek chu titawp (stay) rih turin an ti a, hei vang hian nihnih chhung pandal an lo sak tawh chu ṭhiatin, a ruhrel (structure) central YMA aṭanga an hawh pawh an kir leh nghal. Field-a khawmpui an neih turah UPC chuan College Veng local council hnenah an dil angin phalsak an ni a, March 12 khan pandal hi an sa ṭan a, cheng nuai hnih dawn an sen tawh bakah mihring tha 250 vel an sen tawh thu an sawi. Chanchinbuah khawmpui neihna tur ‘College Veng field’ tia tarlan anih vangin Venghlui LC chu an lungawi lo hle a; pandal banner-ah Venghlui/College Veng tia tar tura an tih laiin College Vengin Venghlui tih tel chu an remti si lo a, veng pahnih inkar buaina a ni a, veng leh veng boruak chhiat ai chuan kohhran anga hman a rem loah ngaiin an inthiarfihlim ta a ni.

16th. Sunday: Michael Lalrinsanga Sailo (33) s/o John Ruata (L), Ramhlun Venglai, senior civil judge chu an mut pindanah a silai, .22 pistol-in a bek dinglamah kah a nia; damdawiin pan pui a nih hnuah a hliam tuarloin a boral. Mahni inkap lui nia ngaih a ni.

17th. Monday: Synod Music Committee chuan Mission Veng Kohhran hall-ah lengkhawm zai hruaitute tan training an buatsaih a, Aizawl khawpui chhunga khuangpu mi 245 an tel. Khuangpute hian Synod Music Committee member, Rev. K.Lalthanliana ziah, ‘Kohhrana lengkhawm zai pawimawhna’ tih leh, Synod senior music instructor, Lalromawia ziah, ‘Lengkhawm zai khuang vuak dan’ tihte an zirho a ni.

18th. Tuesday: Lunglei DC thar, Ashish Madhaorao More chuan nimin khan a hna thar a chelh ṭan. Ashish Madhaorao More hi Maharashtra mi niin, 2005 Batch IAS, AGMUT cadre a ni a, Andaman & Nicobar Islands leh Delhi-ahte a awm tawh a ni.

19th. Wednesday: CBZ extreme MZ-01 F-4250 hnunga chuang, C Lalrinthara (59) s/o Thangchhunga (L), Khawzawl Vengthar chu 407 truck MZ-06 1179-in Zemabawkah a chíl a, a hmunah a thi. CBZ extreme hi Zemabawkah a hmaa tlan motor leh anmahni tawk zawnga tlan motor dang inpêl tur avangain 407 truck hnungah a ding a; chutih lai chuan V.Luaizamuana s/o LK Kama, Zemabawk khalh taxi MZ-01 D-7063 in hnung lam aṭangin a sû a, bike hnunga chuang C Lalrinthara chu invawrh chhuakin, anmahni tâwk zawnga 407 truck tlan, MZ-06 1179-in a chíl a, ká pawh chhawn loin a thi a ni. Bike khalhtu erawh ngaihtuahawm lutuk a ni lo. Laizamuana leh 407 khalhtu hi police-in an la a ni.

20th. Thursday: Mizoram Assembly Budget Session, ni thum awh chu chhunzawm a niin, zawh nghal a ni. Session-ah hian sorkar kum thara thla li, April-July chhunga sorkar sum hman tur cheng vbc. 2,381.8/- chu Vote on Account hmangin pass a ni a, kum 2013-14 sum indaih lohna phuhrukna tur, Supplementary Demand for Grants cheng vbc. 2,658.47/- pass a ni bawk. Session tihtawp hmain speaker, Hiphei chuan, tun session chhunga thil tihte a puang a; starred question leh unstarred question 93 chhan a nih thu te, report pali leh lehkha pawimawh pariat House-a pharh a nih thute a sawi. Report a pek zawh hian ni thum chhung awh Assembly Budget Session chu tiam chin awm loin speaker, Hiphei hian a titawp a ni.

21st. Friday: UPC (NEI) ṭhalai pawl, Pentecostal Youth Department (PYD) din champha vawi 46-na a ni a, Mizoram puma PYD-te’n an hmang. PYD Day pual hian tualchhunga PYD hrang hrangte’n awmni khamin intihhlimna leh infuih tharna hun an hman bakah, vantlanga thil ṭha tihna hun hmangin, khawlai thianfaiin an hnatlang a; PYD ṭhenkhat chuan thisen an pe a ni. PYD hi March 21, 1969-a din a ni.

22nd. Saturday: Bru helhoin an rukbo Deep Mondal chu chhuah a ni ve leh ta. Amah hrengtuten Mizoram police houte hnenah ramriah an hlan a ni. Deep Mondal ruala Mizo pahnih an rûkbo, Sanglianthanga leh Lalzamliana te chu ni 58 hrên an nih hnuah, January 21, 2014-ah chhuah an ni a; Deep Mondal pawh ni 119 an hrên hnuah an chhuah ve leh ta a ni.

23rd. Sunday: Venghlui, Aizawla Roṭhuami in, Assam type chu a kâng a, bungrua chuh hman awm loin a kâng ral. Kangmei chhuak hi khawtlang mipuite’n ṭhelh tuma an beih bakah, Fire department-te rang takin an thleng bawk naa; eng ruai an ang ta lo a ni.

24th. Monday: Mizorama tlawmngai pawl panga – YMA, MHIP, MUP, MZP leh MSU-te chuan Tripura transit camp-a awm mek Bru-te an awmna Tripura state chhunga vote thlaktir tum duh loh lantir nan Aizawl khawpuiah kawngzawh an huaihawt a; resolution an pass bakah, Election Commission of India-a memorandum thlen tur an siam chu joint chief electoral officer, H.Lalengmawia hnenah an thehlut.

25th. Tuesday: Lai Autonomous District Council (LADC) huam chhunga village council inthlanna, Thawhlehnia neihah vote 76.9% a tla a, vote tlate hi April 12-ah chhiar a ni ang.Eletion-ah hian Hmawngbuchhuah, Laitlang, Sabualtlang, Chamdur P-II, Chamdurtlang-II, Kawnkhua, Sangau-IV leh Bolisora-ahte Congress candidate-te chuhtu awm loa tlingah puan an ni a; vote tlak ṭhatna ber Kaichhuah khuaah chuan vote nei zawng zawng 154-te’n vote an thlak vek a; vote tlak chhiatna ber, Ṭialdawngilungah chuan vote nei 277 zinga mi 102-in vote an thlak a, vote tla hi 36.82% a ni.

26th. Wednesday: Mizoram Government Pharmacist Association (MGPA) chuan I&PR conference hall-ah general conference an hmang a, Health Services director, Dr K Ropari’n a hmanpui. Dr.K.Ropari chuan, pharmacist-te pawimawhna leh dinhmunte sawiin, an harsatna tawh, a hnena an lo thlente chu sutkian a nih theih nana theihtawp chhuahpui a inhuam thu a sawi a, “Mizoram hi hriselna kawngah model state-a hlangkai thei turin ṭan lak tlan a ngai a ni,” a ti. MGPA conference hi an pawl president, Lalvuana’n a kaihruai a ni. MGPA-ah hian member 115 an awm mek a ni.

27th. Thursday: Excise & Narcotics enforcement-te chuan Edenthar Veng, Aizawlah heroin gram 46 leh a neitu, Singneihpari (35) d/o Paudokhup, Khampat, Myanmar an man a, thubuai an siamsak. Heroin hi Myanmar aṭanga lâk, Aizawla hralh an tum mek laiin man a ni.

28th.Friday: Buansanga (34), Lawngtlaia Fire&Emergency Services department-a thawk lai chu Chhimtuipui ferry kaiah a chesual a, a thi. Buansanga leh a thawhpuite chu Chhimtuipuiah hian an department tui tur chawi turin an kal a, tui an thal zo chu inchiah dai tura luia an kal chu Buansanga hi a chesual ta a ni.

29th. Saturday: Environment & Forest department chuan Tuirini kama ramhmul ṭangkai loa ngaih (invasive plant) chi khat, Shillong pár (Lantana camara) nuaibo beihpui an thlak ṭan a; addl. PCCF Rosiama Vanchhawng hoin Forest officer-te leh, Central YMA leh ASEP hruaitute an tel a ni. Shillong par nuaibo beihpui thlaknaah hian a hung lian deuhte chu JCB hmanga hnuh chhuah a ni a, hâl ral nghal a ni.Shillong par nuaibo beihpui thlakna hi a bul ṭanna leh nuaibo dan tura mite zirtirna a ni a, Mizoram pumah nuaibo zel tum a ni. Shillong par hi hlíng nei a ni a, a chak em em a, ei raltu a neih meuh lo a; lei chhia a ngam a, sik leh sa inthlak a haw lem lo a, chi a chhuah tam avangin a pung chak hle niin an sawi. Rim leh chemical a tihchhuah hmangin a bul vela thlai dang awmte a tihlum theih bakah, rante tana túr chi khat a pâi niin an sawi bawk.

30th. Sunday: Vairengte Forest checkgate-ah red sandalwood ṭhahnem tak an man a, a neitu nia puh Vanlalhruaia, Champhai nia insawi leh a phurtu motor pawh man a ni. He truck MZ01 J-1880 hi Vairengte forest chuan an thudawn bawhzuiin an gate-ah an lo man a, he motor number ngei hian Vairengte police gate pawh a paltlang tihchian nan police-te pawhin an ziak lut nghe nghe a. Mahse, forest hoin an man lai hian a number dik tak MZ04-6807 in an thlak leh a, forest duty ho pawh a tibuai hman hle. Truck hnung chhuatah hian red sandalwood hi quintal 45 vel an rem a, a chungah thiam takin Wheat-vai Bag engemaw zatin an khuh a ni. Vanlalhruaia chuan, heng thing manto hi Silchar aṭanga a lak, insak nana hman tur niin a sawi a, local market rate ang chuan cheng nuai za man vel a ni.

31st. Monday: MSACS buatsaihin pawl hrang hrangte’n I&PR Conference Hall-ah tunlaia ruihhlo hlauhawm, Amphetamine chungchang an zir ho a, he ruihhlo hi Mizo thalaite a run nasat hma-a do a pawimawh thu an sawi. He ruihhlo zirhonaah hian MASCS Project Director, Dr. Lalmalsawmi Sailo chuan, amphetamine ruihhlo hi mi thiamte’n a thahna damdawi an la siam lo a, ram chhungah a enkawlna centre pawh din a la ni lo niin a sawi a, Chennai leh Synod Hospital-ah a enkawl chhinna tur duan mek a ni a, he ruihhlo hian hun rei lote chhungin thalaite chu tar hmel anga a sawisak chhiat thin avangin tangruala do a tul thu a sawi. Zirhona-ah hian MMACS Dy. Director, Dr. Vanlaldiki, Psychiatrist chuan, Amphetamine ruihhlo hlauhawm zia, a lem nena entirin a sawi a, rei lote chhunga thluak leh taksa hnathawh hrang hrang tisanga tichak thei a ni a, mihringah phurna leh hlimna nasa takin a siam a, a ruite chu uchuak takin an phur a, mi aiin an tawng tam a, an che reng a, phut zek zekte an nei a, an ril a tam thei mang lo a, an thin a chhiat bakah hlauh an nei deuh reng a, an hah thei lo a, thawk harsa an tih bakah an lu a hai thin bakah hmel a tichhe nasa a, thalai tam tak chu tar angin an hmel a lantir a, ha hni a tichhia a, mipat hmeichhiatna kawngah nasa takin mi a tiphur thei niin a sawi a, mihring a tihchhiat hma avang leh a ngawl vei a awl avangin do a ngai hle niin a sawi.

Viewing all 113 articles
Browse latest View live


<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>